Xuyên khung là một vị thuốc quen thuộc trong Đông y với nhiều công dụng chữa bệnh, đặc biệt là chữa nhiều bệnh cho phụ nữ như đau bụng kinh, giúp an thai, chữa bệnh hậu sản,... Tác dụng của xuyên khung được ứng dụng trong các bài thuốc Đông y như thế nào, hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
- Cách làm gân bò xào chua ngọt tươi ngon, đậm đà, chuẩn hao cơm tại nhà!
- Cách làm tôm rang muối hong kong giòn ngon, đậm vị và chuẩn đưa cơm tại nhà!
Table of Contents
Xuyên khung là gì?
Xuyên khung là một vị thuốc quen thuộc được dùng trong nhiều bài thuốc Đông y, có nguồn gốc xuất phát từ Trung Quốc. Trong Đông y, tác dụng của xuyên khung rất đa dạng như hành khí, hoạt huyết, giảm đau, trừ phong, chữa bệnh hậu sản, phong nhiệt, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt…
Hiện nay, loại thực vật này đã được trồng nhiều ở nước ta, và chủ yếu được trồng ở những nơi có khí hậu mát mẻ như các tỉnh Hà Giang, Lào Cao, Tam Thảo, Phú Thọ,... Đây là 1 trong 50 vị thuốc cơ bản hay dùng trong các bài thuốc Bắc, hay còn có tên gọi khác là hương thảo, phù khung, đài khung hay kinh khung.
Xuyên khung là phần thân khô của cây xuyên khung, cây này được trồng từ 2 năm trở lên mới cho thu hoạch, thường là thu hoạch vào mùa thu đông để có dược tính tốt nhất. Sau khi đào lên thì đem lấy phần củ (còn gọi là thân rễ), bỏ phần trên cổ rễ và rễ con, rửa sạch đất cát rồi đem ngâm nước trong 1 giờ. Kế đó, ủ kín phần thân củ của xuyên khung 12 giờ rồi thái lát mỏng, phơi khô là ta được vị thuốc xuyên khung quen thuộc, thường được dùng trong các bài thuốc Đông y rồi nhé.
Vậy đặc biệt hơn cả, không chỉ mang nhiều công dụng hữu ích và dễ dàng kết hợp với các loại thuốc khác, xuyên khung còn được xem là "thần dược" cho sức khỏe của các chị em phụ nữ. Cụ thể thế nào, hãy cùng xem ngay thông tin dưới đây nhé!
Tác dụng của xuyên khung đặc biệt tốt với phụ nữ
Xuyên khung là một vị thuốc tốt dùng trong nhiều bài thuốc trị các bệnh khác nhau. Tuy nhiên, chúng ta đặc biệt chú ý đến tác dụng của xuyên khung với phụ nữ. Công dụng của xuyên khung giúp bổ huyết, chống đông máu, làm ngưng tập tiểu cầu và ức chế co bóp tử cung. Đây là vị thuốc có mặt trong hầu hết các bài thuốc chữa các bệnh cho phụ nữ, nhất là dành cho phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt, trong thời kỳ mang thai và hậu sản.
Một số bài thuốc sử dụng xuyên khung cho các bệnh phụ nữ:
1. Xuyên khung chữa kinh nguyệt không đều
Xuyên khung 10g, ích mẫu 15g, đương quy 10g, bạch thược 10g, sung úy tử 8g, đem sắc nấu lấy nước uống trong ngày.
2. Xuyên khung trị đau bụng kinh
Tác dụng chữa bệnh của xuyên khung với tình trạng đau bụng kinh là rất hiệu quả. Bài thuốc cần chuẩn bị như sau: xuyên khung 8g, bạch thược 10g, đương quy 10g, đào nhân 6g, hồng hoa 6g, đem tất cả sắc lấy nước uống trong những ngày hành kinh sẽ giúp làm giảm cơn đau bụng kinh.
3. Giúp làm sạch sản dịch cho phụ nữ sau sinh
Bài thuốc gốm xuyên khung 12g, đương quy 32g, đào nhân 14g, chích thảo 2g, hoắc hương 2g, đem tất cả sắc lấy nước uống trong ngày. Tác dụng của xuyên khung khi kết hợp với các vị thuốc khác sẽ giúp làm tan, làm sạch sản dịch cho chị em phụ nữ sau sinh.
4. Chữa đau ngực, đau bụng sau sinh
Các chị em phụ nữ sau sinh mắc chứng đau ngực, đau bụng khó chịu dùng bài thuốc gồm: xuyên khung 40g, quế tâm 40g, mộc hương 40g, đương quy 40g, đào nhân 40g, tất cả tán bột mịn. Mỗi lần dùng khoảng 4g, uống với rượu nóng.
5. Giúp an thai
Phụ nữ bị động thai có thể được kê một bài thuốc an thai có vị thuốc là xuyên khung. Bài thuốc như sau: Xuyên khung 100g, quy vĩ 80g, quế tâm 50g, ngưu tất 100g, tất cả đem tán thành bột rồi uống nóng.
6. Điều trị chứng chảy máu tử cung
Bài thuốc gồm xuyên khung 25g, rượu trắng 30ml, nước lọc 250ml. Đem xuyên khung ngâm với nước và rượu trong 60 phút rồi đun trên lửa nhỏ rồi chắt lấy nước chia thành 2 lần uống. Sau vài ngày khi đã cầm được máu thì giảm liều xuống, duy trì dùng trong khoảng 8 – 12 ngày cho đến khi hết bệnh.
7. Trị bệnh hậu sản, huyết khối tĩnh mạch
Bài thuốc bao gồm: xuyên khung 20g, tần quy 40g và kinh giới 8g, sau đó đem tất cả đi sao khô đen, rồi sắc uống, mỗi ngày uống 1 thang.
Một số tác dụng khác của vị thuốc xuyên khung
Tác dụng của xuyên khung không chỉ rất tốt để trị các bệnh của phụ nữ mà còn lại có rất nhiều công dụng chữa bệnh khác. Xuyên khung trị bệnh gì nữa? Một số các bài thuốc thông dụng chữa các bệnh thường gặp như sau:
1. Chữa đau nửa đầu, đau nhức đầu
Bài thuốc trừ phong giảm đau dùng khi người bị đau đầu do ngoại cảm phong tà. Bài thuốc gồm: Xuyên khung 6g, khương hoạt 8g, tế tân 3g, bạch chỉ 12g, phòng phong 12g, kinh giới 12g, bạch hà 6g, cam thảo 4g. Đem tất cả nghiền thành bột rồi mỗi lần dùng khoảng 4g để hòa với nước uống.
2. Chữa bệnh viêm cột sống, phì đại gai gót chân
Bài thuốc này cần có xuyên khung tán nhỏ thành bột rồi bọc lại trong một miếng vải hoặc khăn sạch. Đem thuốc bó vào vùng bị đau viêm. Trường hợp bị gai gót chân có thể để cả bọc thuốc xuống lót giày nơi gót chân. Thay thuốc mỗi ngày, dùng liên tục từ 5 đến 10 ngày để có hiệu quả tốt nhất.
3. Hỗ trợ người bị tai biến mạch máu não
Người bị bệnh tai biến cần phải rất kiên trì mới có thể bình phục được. Tùy tình trạng là nặng hay nhẹ mà có những cách điều trị kết hợp khác nhau. Bài thuốc từ xuyên khung sau đây có thể hỗ trợ điều trị cho người bị tai biến mạch máu não nhanh bình phục hơn.
Các vị thuốc gồm: xuyên khung, đương quy, địa hàng, mộc bản thảo, thoát hạch anh nhi, hồng hoa, chỉ xác, trúc điệp, sài hồ, phù hổ, cam thảo, cỏ xước. Mỗi vị dùng số lượng bằng nhau, ví dụ 10g. Đem tất cả tán thành bột mịn rồi mỗi lần uống lấy 1g pha với nước lọc uống hàng ngày.
Một số lưu ý khi sử dụng vị thuốc xuyên khung
Tác dụng chữa bệnh của xuyên khung rất tốt tuy nhiên khi sử dụng cần phải lưu ý một số vấn đề sau để đảm bảo an toàn, trị bệnh hiệu quả.
- Một số trường hợp không nên dùng xuyên khung trị bệnh: Người từng bị dị ứng khi dùng xuyên khung. Người bị ho đờm do hen suyễn, người bị đầy bụng, chán ăn, tỳ vị kém. Người đang gặp vấn đề về nội tạng, xuất huyết.
- Phụ nữ mang thai bị các chứng động thai, ra máu, đau bụng bất thường hay phụ nữ bị các bệnh hậu sản cần được bác sĩ kê đơn sử dụng chứ không tự ý dùng thuốc.
- Xuyên khung kiêng kỵ kết hợp với các vị thuốc như hoàng kỳ, sơn thù, hoạt thạch, hoàng liên, tiêu thạch, lang độc.
Các món ăn bài thuốc từ xuyên khung
1. Canh cá mè, xuyên khung:
- Nguyên liệu: đầu cá mè 1 cái, xuyên khung 60g, bạch chỉ 60g.
- Cách làm: Các nguyên liệu đem rửa sạch, sau đó bổ đôi đầu cá mè, rồi cho tất cả vào nồi. Tiếp đó tiến hành đổ nước vừa đủ đêm nấu nhừ thành canh, khi hoàn thành thì ăn thịt cá và uống nước canh. Công dụng của món ăn này giúp bổ não tủy, chữa đau đầu, hoa mắt chóng mặt.
2. Gà giò hầm bài thuốc tứ vật
- Nguyên liệu: 1 con gà giò, đương quy 8g, xuyên khung 4g, thục địa 12g, đảng sâm 20g, bạch thược 10g, long nhãn 10g, táo đỏ 10g, một số gia vị.
- Cách làm: Gà giò làm sạch, đem nhồi các vị thuốc vào bụng gà rồi cho nước vào xâm xấp. Tiến hành đun liu riu cho đến khi chín mềm rồi nêm gia vị vừa ăn. Món ăn bài thuốc này giúp phòng và chữa bệnh cho những người suy nhược, nhất là người lớn tuổi, người mới ốm dậy và người bị bệnh mãn tính.
3. Thịt dê nấu xuyên khung
- Nguyên liệu: Thịt dê 100g, xuyên khung 6g, táo đỏ 12g
- Cách làm: Thịt dê rửa sạch, ướp với chút gừng để bớt mùi hôi, sau đó xắt miếng vừa ăn. Kế đến, cho thịt dê, xuyên khung và táo đỏ vào xoong cùng một ít nước và tiến hành nấu trong khoảng 30 phút thì mềm. Sau đó nêm nếm gia vị vừa ăn và ăn ngay khi còn nóng là được. Món thịt dê nấu xuyên khung này có tác dụng bồi bổ sức khỏe, chữa yếu sinh lý và xuất tinh sớm cho nam giới rất hiệu quả.
Tóm lại, xuyên khung là một vị thuốc quý và vô cùng tốt cho sức khỏe mọi người, nhất là phụ nữ. Hy vọng với những thông tin mới được chia sẻ trên đây, các chị em độc giả đã biết thêm về tác dụng của xuyên khung cũng như một số cách dùng xuyên khung bổ ích để chăm sóc mình và người thân bằng những bài thuốc cổ truyền an toàn. Chúc các chị em độc giả luôn khỏe mạnh nhé!