Nguyên nhân và cách phòng ngừa bệnh đột quỵ ai cũng cần biết

1. Bệnh đột quỵ là gì?

Bệnh đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não là tình trạng não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do việc cung cấp máu lên một phần của não bộ bị ngừng trệ đột ngột.  

Não bộ bị thiếu oxy, không đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào. Điều này sẽ dẫn đến các tế bào không được cung cấp đủ máu trong vòng vài phút  và bắt đầu chết. 

Do đó, bệnh nhân cần được kịp thời cấp cứu, càng kéo dài thời gian, số lượng tế bào não chết càng tăng lên. Điều này sẽ gây nhiều ảnh hưởng xấu đến khả năng vận động và tư duy, thậm chí là dẫn đến tử vong. 

Sau cơn đột quỵ, nếu bệnh nhân sống sót thì hoặc có sức khỏe suy yếu hoặc mắc các di chứng như: tê liệt, cử động yếu một phần cơ thể, thị giác suy giảm, mất ngôn ngữ, rối loạn cảm xúc,... 

2. Nguyên nhân gây bệnh đột quỵ

Nguy cơ bị đột quỵ thường gia tăng từ các yếu tố không thể thay đổi và các yếu tố bệnh lý.

2.1. Các yếu tố không thể thay đổi

- Tuổi tác: Nguy cơ đột quỵ có thể xuất hiện ở bất cứ ai cũng có nguy cơ bị đột quỵ. Tuy nhiên, so với người trẻ, người già có nguy cơ đột quỵ cao hơn Sau tuổi 55, cứ cách mỗi 10 năm, bệnh đột quỵ lại có nguy cơ  tăng lên gấp đôi.

- Giới tính: So với nữ giới, nguy cơ mắc bệnh ở nam giới cao hơn gấp đôi.

- Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người từng bị đột quỵ thì có nguy cơ di truyền sang con sẽ cao hơn so với người bình thường.

- Chủng tộc: So với người da trắng, người Mỹ gốc Phi có nguy cơ mắc đột quỵ cao gần gấp đôi.

2.2. Các yếu tố bệnh lý

- Tiền sử đột quỵ: Nếu đã từng bị đột quỵ thì sẽ có nguy cơ cao bị đột quỵ lần tiếp theo, đặc biệt là trong vòng vài tháng đầu. Bệnh có nguy cơ sẽ kéo dài trong  5 năm tiếp theo và giảm dần theo thời gian.

- Đái tháo đường: Nguy cơ đột quỵ tăng cao do mắc các vấn đề liên quan đến đái tháo đường.

- Bệnh tim mạch: So với người bình thường, người mắc các bệnh lý tim mạch có khả năng bị đột quỵ cao hơn 

- Cao huyết áp:

Thành động mạch bị gia tăng sức ép khi mắc bệnh cao huyết áp. Kéo dài tình trạng này sẽ dẫn đến tổn thương thành động mạch và dẫn đến xuất huyết não.

Bên cạnh đó, cao huyết áp còn là nguyên nhân dẫn đến hình thành các cục máu đông, cản trở quá trình lưu thông máu lên não. Để tìm ra nguyên nhân đột quỵ, người bệnh cần khám huyết áp thường xuyên.

- Mỡ máu: Hàm lượng Cholesterol cao gây tích tụ và tạo vật cản gây tắc nghẽn mạch máu não.

- Thừa cân, béo phì: 

Nguy cơ mắc nhiều bệnh như cao huyết áp, mỡ máu, tim mạch do béo phì thừa cân. Đồng thời, dân đến tăng nguy cơ bị đột quỵ hơn.

 - Hút thuốc: 

So với người thường, người hút thuốc có nguy cơ bị đột quỵ cao gấp 2 lần. Kết quả nhiều nghiên cứu cho thấy, trong khói thuốc chứa nhiều chất có thể gây tổn thương thành mạch máu, gia tăng quá trình xơ cứng động mạch. Gây nhiều ảnh hưởng xấu đến phổi, gia tăng hoạt động của tim và dẫn đến bệnh tăng huyết áp.

- Lối sống không lành mạnh: thói quen ăn uống không điều độ, không bổ sung đầy đủ các loại dưỡng chất; người bệnh không vận động thường xuyên cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến đột quỵ.

Bên cạnh đó, bệnh đột quỵ có thể có liên quan đến việc sử dụng các chất kích thích, uống quá nhiều rượu...

3. Dấu hiệu bệnh đột quỵ

Bệnh đột quỵ được chia làm 2 loại là: đột quỵ do thiếu máu  não và đột quỵ do xuất huyết não.

Nguyên nhân gây bệnh đột quỵ do xuất huyết não là do một trong số các mạch máu não bị vỡ. Còn đối với bệnh đột quỵ do thiếu máu não thường do các cục máu đông trong tim hoặc các mảng xơ vữa mạch máu làm tắc mạch máu dẫn lên não.

Các triệu chứng bệnh đột quỵ thường xuất hiện và biến mất rất nhanh, lặp đi lặp lại nhiều lần. Hầu hết các nguyên nhân bệnh đều có liên quan đến hiện tượng nhồi máu cơ tim.

 Cụ thể nguyên nhân bao gồm:

- Cao huyết áp là nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến bệnh đột quỵ. Có đến 1/3 số trường hợp bị đột quỵ là do cao huyết áp gây nên. 

- Mệt mỏi, đột nhiên bị kiệt sức, tê cứng mặt hoặc một nửa mặt.

- Gặp khó khăn khi cử động hoặc không thể nhấc chân tay lên, một bên cơ thể bị tê liệt. Dấu hiệu nhận biết bệnh đột quỵ chính xác nhất là không thể cùng lúc nâng hai cánh tay qua đầu.

- Khó phát âm, nói không rõ chữ, giọng ngọng bất thường, méo mồm. Người bệnh không thể nhắc lại những câu nói đơn giản. Đây là dấu hiệu người bệnh mắc bệnh đột quỵ.

- Đột ngột bị mất thăng bằng, hoa mắt, chóng mặt, không phối hợp được các hoạt động.

- Suy giảm thị lực, mắt mờ, không nhìn rõ

- Đau đầu dữ dội, cơn đau đầu đến rất nhanh, có thể gây buồn nôn hoặc nôn

Có thể người bị đột quỵ sẽ mắc một vài dấu hiệu trên. Với từng thể trạng sức khỏe của mỗi người mà dấu hiệu bệnh cũng không giống nhau.

Đồng thời, người bệnh sẽ có thể gặp cơn thiếu máu não thoáng qua trong vài phút với các triệu chứng giống hệt đột quỵ. Tuy nhiên tính chất của cơn thiếu máu não thoáng qua là dấu hiệu cảnh báo xuất hiện tình trạng đột quỵ sắp. Có thể là bệnh đột quỵ sẽ xuất hiện trong vòng vài ngày hoặc một tháng sắp tới.

Khi bị đột quỵ, mỗi phút của bệnh nhân là thời gian “vàng”. Trong 60 phút, càng mất nhiều thời gian thì mức độ tổn thương của hệ thần kinh càng nghiêm trọng.

4. Cách chữa bệnh đột quỵ

Khi người bệnh mắc phải những dấu hiệu cảnh báo trên thì nguy cơ bị đột quỵ rất cao. Trong thời gian chờ cấp cứu 115, cần nhanh chóng đặt bệnh nhân nằm nghiêng cao đầu 30-45 độ, mặc quần áo thoáng.

Với tình trạng bệnh nhân tim ngừng đập, bạn cần cấp cứu ngừng tuần hoàn và  kêu gọi sự giúp đỡ của người xung quanh.

Nếu thấy bệnh nhân bị nôn thì bạn xoay người bệnh nhân sang 1 bên. Không để đờm, dãi chui vào mũi, phổi. Trong trường hợp người bệnh bị co giật, bạn dùng chiếc đũa bọc giẻ, đặt ngang miệng bệnh nhân để tránh cắn vào lưỡi.

Trong thời gian chờ xe cứu thương, tuyệt đối không cho người bệnh ăn hay uống bất cứ thứ gì vì có thể dẫn đến nguy cơ cao bị sặc, gây nghẹt đường thở.

5. Bệnh đột quỵ và cách phòng tránh

 Bệnh đột quỵ xảy ra đột ngột với các dấu hiệu rất hiếm báo trước nên nhiều trường hợp không thể kịp thời chữa trị và tử vong. 

Để có thể phòng tránh đột quỵ người ta chỉ có thể thông qua những nguyên nhân gây đột quỵ. Việc hạn chế những  tác nhân gây đột quỵ là giải pháp tốt trong các cách phòng ngừa đột quỵ. Để phòng ngừa bệnh đột quỵ cần thực hiện các biện pháp sau đây:

- Không hút thuốc lá

Hút thuốc là một trong những nguyên nhân dẫn đến tăng nguy cơ bị đột quỵ. Tỷ lệ đột quỵ ở nam giới cao hơn so với nữ giới chính bởi tác nhân hút thuốc lá. Thuốc lá gây nên bệnh máu não và chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng đột quỵ.

Vì vậy bạn nên bỏ thuốc lá để vừa bảo vệ môi trường vừa bảo vệ môi trường và những người xung quanh. 

- Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Bệnh đột quỵ có nguyên nhân xuất phát từ các bệnh lý tim mạch, đái tháo đường, mỡ máu... Chế độ dinh dưỡng phù hợp phù hợp là yếu tố quan trọng giúp phòng tránh đột quỵ hiệu quả.

+ Ăn nhiều hải sản, thịt trắng, trứng nhằm bổ sung protein cho cơ thể

+ Ăn nhiều các loại đậu, ngũ cốc, các loại rau củ quả

+ Hạn chế ăn các loại thịt đỏ

+ Hạn chế các loại thực phẩm giàu chất béo, đồ chiên xào, thức ăn nhanh

+ Không nền dùng các loại đồ ngọt, thực phẩm chứa nhiều đường

+ Uống nhiều nước lọc, sữa đậu nành, nước trái cây,...

- Tập thể dục hàng ngày

Luyện tập thể dục thể thao hàng ngày là cách tăng cường tuần hoàn máu trong cơ thể, nâng cao sức khỏe, giúp tim khỏe mạnh. 

Mỗi ngày bạn nên dành 30 phút mỗi ngày cho luyện tập, ít nhất 4 lần mỗi tuần. Duy trì đều đặn sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, dẫn đến đột quỵ.

- Giữ ấm cơ thể

Cơ thể bị nhiễm lạnh là nguyên nhân gây tăng huyết áp, tăng áp lực khiến mạch máu bị vỡ. Cần biết cách giữ gìn sức khỏe và giữ ấm cơ thể, đặc biệt là với người lớn tuổi trong thời điểm giao mùa.

- Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Kiểm tra sức khỏe định kỳ là cách giúp sớm phát hiện bệnh và  và chủ động phòng tránh đột quỵ hiệu quả.

Với những người mắc các bệnh lý đái tháo đường, tim mạch, mỡ máu, cần kịp thời đi khám sức khỏe định kỳ để kiểm soát tình trạng bệnh. Tránh tình trạng các chỉ số vượt quá mức nguy hiểm gây ra đột quỵ.

 Hy vọng với những thông tin vừa chia sẻ trên về bệnh đột quỵ sẽ giúp bạn đọc nắm tổng quan về bệnh, có thể tránh được đáng kể những nguy hiểm gây ra từ bệnh.