Giải mã bí quyết ăn uống giúp người Nhật sống thọ

Thực đơn đặc biệt

Đàn ông Nhật Bản có tuổi thọ trung bình là 79 ​​và phụ nữ là 86,1 tuổi. Để có được kỷ lục thế giới này, người Nhật phải tự thiết lập cho mình chế độ ăn uống và sinh hoạt đặc biệt. Một bữa ăn điển hình của người Nhật bao gồm một chén cơm, một bát canh súp và ba món phụ. Trong ba món phụ, có một món được cho là chất lượng hơn hai món còn lại, thường được chế biến từ cá, cá tươi có thể làm sashimi (giống gỏi cá của Việt Nam) hoặc cá nướng.

Người Nhật đặc biệt ưa chuộng các món cá. Họ tiêu thụ gần 10% thực phẩm cá của thế giới, mặc dù dân số của họ chỉ chiếm 2%. Điều đó có nghĩa, mỗi người dân Nhật ăn cá gấp 5 lần so với người dân các nước khác trên thế giới. Hai món phụ còn lại là những món có nguồn gốc thực vật như dưa chua, rau luộc với nước tương, có thể có thêm trà xanh. Rong biển, mận chua khô, đậu phụ lên men cũng là những thực phẩm phổ biến trong bữa ăn của người Nhật.

Đậu phụ tuy có vị rất nồng nhưng đã được chứng minh tác dụng trong việc ngăn chặn béo phì, lão hóa và một số bệnh ung thư. Người Nhật còn rất thích nấu ăn tại nhà để đảm bảo cho bữa ăn hợp vệ sinh.

Giống như hầu hết các nước phương Đông khác, người Nhật sử dụng cơm từ lúa gạo làm món chính trong các bữa ăn hàng ngày. Khẩu phần ăn nhiều lúa gạo khiến người Nhật có vóc dáng cân đối, tránh các chứng bệnh béo phì liên quan tới bột mì tinh chế như ở nhiều nước phương Tây.

Trong việc ăn uống, người Nhật rất coi trọng bữa sáng. Công thức điển hình nói trên luôn được thực hiện chuẩn nhất vào bữa ăn đầu tiên trong ngày này. Sau đó, họ ăn nhiều bữa trong ngày nhưng khẩu phần rất nhỏ. Việc trình bày các món ăn cũng tuân theo nguyên tắc không bao giờ bày đầy ắp, tất cả chỉ dừng ở mức độ vừa đủ, nhấn mạnh vào phần trang trí làm nổi bật độ tươi ngon của món ăn. Họ chỉ ăn vừa đủ, tức là không bao giờ ăn quá no, cho dù ngon miệng và thường chỉ ăn 80% khả năng của mình.

Một đặc điểm khá nổi bật trong cách ăn uống của người Nhật là họ gần như hoàn toàn sử dụng các nguyên liệu tươi, phương thức chế biến cũng thường sử dụng những cách thức đơn giản như hấp, áp chảo, hầm, nướng để giữ nguyên vị tươi ngon cùng các chất dinh dưỡng đồng thời hạn chế chất béo hấp thu vào cơ thể.

Theo Naomi Moriyama - tác giả cuốn sách: “Phụ nữ Nhật không già và béo” thì siêu thị Nhật Bản luôn cung cấp đồ tươi. Thực phẩm đóng gói không chỉ đề ngày mà đề cả giờ, bởi những người nội trợ ở nước này chọn mua cá, thịt, rau, hoặc chuẩn bị bữa ăn khi thực phẩm chỉ vừa được đóng gói nửa giờ trước trong ngày hôm đó. Họ cũng rất chú trọng sử dụng các thực phẩm đúng mùa vụ bởi chỉ lúc đúng mùa, thực phẩm mới rẻ, tươi ngon và giữ được hương vị hoàn hảo nhất".

Đối với nước uống, người Nhật thường dùng thức uống bổ sung ion với thành phần tương tự nước trong cơ thể. Chẳng thế mà, sản phẩm Pocari Sweat - thức uống bổ sung ion hàng đầu Nhật Bản từ Tập đoàn dược phẩm Otsuka được người dân nước này hết sức yêu thích. Họ tin tưởng bởi thức uống bổ sung ion này có thành phần tương tự lượng nước bị mất từ cơ thể mỗi ngày, giúp cơ thể hấp thụ nhanh hơn nước thường đến 2,3 lần và giữ nước trong cơ thể lâu hơn, đem lại hiệu quả cao trong việc bù đắp lượng nước đã mất.

Bên cạnh đó, để đảm bảo sức khỏe, người Nhật rất ít uống rượu và dùng các chất kích thích. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì cứ 100.000 phụ nữ Nhật mới có 6 người mắc bệnh ung thư vú, tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với các nước khác. Đó là nhờ họ có lối sống lành mạnh, không uống rượu, tránh xa các chất kích thích và thường xuyên vận động. Ngoài ra mỗi khi mắc bệnh, họ rất tín nhiệm cách chữa bệnh tự nhiên như tắm nước khoáng hoặc tắm hơi. “Thuỷ liệu pháp” (sử dụng nước trong chữa bệnh) giúp giảm stress, làm cho da mềm mại.

Theo lương y Nguyễn Huy - chuyên gia về ăn uống phòng chữa bệnh trong lĩnh vực Đông y, người Nhật sống thọ hơn người dân các nước khác là kết quả tổng hòa của nhiều yếu tố: Điều kiện và môi trường sống, ý thức vệ sinh môi trường, các sinh hoạt dưỡng sinh lành mạnh… Tuy nhiên, lương y Nguyễn Huy cũng thừa nhận: Chế độ ăn uống khoa học là bí quyết chính giúp người dân xứ sở hoa anh đào sống khỏe, sống thọ. “Người Nhật thường ăn cá trong các bữa ăn là điều rất tốt.

Theo lý thuyết thì ăn nhiều cá tốt hơn ăn nhiều các loại thịt. Trong cá có nhiều chất đạm, nhiều hơn cả thịt bò, ít chất béo, không gây mỡ máu. Mặt khác trong cá cũng có các chất chống lão hóa như omega, nhiều canxi… giúp làm chậm lão hóa, kéo dài sức khỏe sinh sản. Họ thường nhiều ăn rong biển cũng như các loại rau khác cũng là một điều khá tốt bởi trong rong biển có nhiều vitamin và muối khoáng, giúp cơ thể săn chắc”, lương y Nguyễn Huy cho biết.

Lương y Nguyễn Huy đánh giá: “Bữa sáng của người Nhật tương đương với bữa trưa của chúng ta. Họ tập trung ăn vào bữa này và giảm khẩu phần ăn vào buổi tối là đúng theo sự vận động của cơ thể. Bởi buổi tối ăn ít sẽ giúp tim mạch giảm tải sự hoạt động, giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, huyết áp, tiểu đường… Nếu bữa tối ăn quá nhiều thịt, không những gây ảnh hưởng cho đường tiêu hóa mà huyết áp cũng theo đó tăng lên. Ngoài ra, máu sẽ lưu thông chậm hơn trong lúc ngủ, lượng máu lớn sẽ bị lưu lại trong thành mạch gây xơ vữa động mạch những người bị cao huyết áp.

Những thí nghiệm khoa học chứng minh lượng lipid trong máu của người ăn nhiều thịt vào buổi tối sẽ cao hơn 3 đến 4 lần những người ăn rau. So với bữa sáng và bữa trưa, bữa tối nên ăn ít hơn, nhiệt lượng mà bữa tối cung cấp cho cơ thể chỉ nên bằng 30% tổng nhiệt lượng mà chúng ta cần cung cấp cho cả ngày.

Nếu bữa tối cung cấp quá nhiều nhiệt lượng, cholesterol trong máu sẽ ở mức cao. Vì vậy, một bữa tối chất lượng cao cũng có thể khiến lượng cholesterol thừa tích tụ tại thành mạch. Điều này sẽ là nguyên nhân dẫn đến tình trạng xơ cứng động mạch và các bệnh về tim mạch khác”.

Tuy nhiên, theo lương y Nguyễn Huy thì chế độ này cũng nên linh động. Những người phải làm việc buổi tối hoặc có chế độ tập thể dục cũng không nên ăn bữa tối “đạm bạc” quá.

Bên cạnh chế độ ăn uống, lương y Nguyễn Huy cho rằng những thói quen khác của người Nhật như sử dụng đồ tươi, uống nước ion, hạn chế các chất kích thích cũng rất đáng học hỏi.

“Theo lý thuyết thì thực phẩm càng tươi sống càng tốt càng, bởi có nhiều dinh dưỡng. Các thực phẩm đã qua sơ chế bao giờ lượng dinh dưỡng và vitamin cũng giảm đi rất nhiều. Người nhật hay ăn đồ sống là vì vậy. Tuy nhiên yếu tố vệ sinh của mỗi loại thực phẩm tươi sống cần được đảm bảo trước khi dùng. Còn việc bổ sung thức uống có nhiều ion mỗi ngày giúp kích thích hoạt động của các chức năng của các bộ phận trong cơ thể một cách tốt hơn. Việc ít uống rượu bia và các chất kích thích hạn chế các bệnh về gan thận, tim mạch, huyết áp, ung thư và nhờ thế mà tuổi thọ kéo dài”, lương y Huy cho biết.