Địa vị xã hội của một người có thể ảnh hưởng đến mức độ căng thẳng? Nghiên cứu mới cho thấy rằng là có, đặc biệt là địa vị xã hội của phụ nữ thực sự có thể ảnh hưởng đến phản ứng căng thẳng của họ. Đây là kết quả của một nhóm nghiên cứu tại Đại học Tulane, Hoa Kỳ, sử dụng các thí nghiệm trên động vật để nghiên cứu xem hai dạng căng thẳng tâm lý xã hội, cụ thể là sự cô lập xã hội và sự bất ổn, khác nhau như thế nào tùy theo địa vị.

Nhóm nghiên cứu đã ghép những con chuột cái thành từng cặp và để chúng hình thành các mối quan hệ xã hội ổn định trong vài ngày. Một con vật trong mỗi cặp được coi là có địa vị xã hội cao hoặc thống trị, trong khi con còn lại được coi là có địa vị xã hội tương đối thấp. Sau khi thiết lập đường cơ sở, nhóm nghiên cứu đã quan sát những thay đổi trong hành vi, hormone căng thẳng và kích hoạt thần kinh để đối phó với căng thẳng xã hội mãn tính.

Jonathan Paddock, giáo sư tâm lý học tại Viện não Tulane cho biết: "Chúng tôi đã phân tích các loại căng thẳng khác nhau ảnh hưởng như thế nào đến hành vi và hormone gây căng thẳng tùy theo địa vị xã hội. Chúng tôi đã xem xét toàn bộ bộ não để tìm ra điều này”.

Kết quả cho thấy rằng trạng thái không chỉ cho biết cách các cá nhân phản ứng với căng thẳng tâm lý xã hội mãn tính, mà loại căng thẳng cũng rất quan trọng. Họ phát hiện ra rằng những con chuột có địa vị xã hội thấp dễ bị ảnh hưởng bởi sự bất ổn xã hội tương tự như các nhóm xã hội thường xuyên thay đổi hoặc không nhất quán. Trong khi đó, những con chuột có địa vị cao dễ bị cô lập với xã hội hoặc cô đơn hơn.

Cũng có sự khác biệt trong các vùng não được kích hoạt bởi các cuộc gặp gỡ xã hội. Tác giả đầu tiên Lydia Smith-Osborne cho biết: "Ví dụ, một số vùng não của động vật có địa vị thống trị sẽ phản ứng khác nhau với sự bất ổn xã hội và sự cô lập xã hội. Điều này cũng đúng đối với động vật có địa vị thấp hơn". Địa vị xã hội để lại một "dấu vân tay" sinh học thần kinh duy nhất ở động vật về cách nó phản ứng với căng thẳng mãn tính.

Những kết quả này có thể được 'dịch' cho con người không? Nhóm nghiên cứu suy đoán rằng là nó có thể. Tất nhiên, cần có những nghiên cứu sâu hơn sử dụng các tình huống xã hội phức tạp hơn để biết điều này. Giáo sư Paddock cho biết: “Phát hiện này có thể giúp chúng tôi hiểu được tác động của địa vị xã hội đối với các bệnh tâm thần liên quan đến căng thẳng như rối loạn lo âu lan tỏa (GAD) và trầm cảm nặng”.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Current Biology. Với tiêu đề gốc là ''Female dominance hierarchies influence responses to psychosocial stressors' (Hệ thống thứ bậc địa vị thống trị của phụ nữ ảnh hưởng đến phản ứng của họ đối với các yếu tố gây căng thẳng tâm lý xã hội).

Theo Daum