Thị trường nhạc Việt đang 'lạc trôi' nơi nào?

Vpop đã trải qua nhiều giai đoạn, từ bước đầu xây dựng mô hình âm nhạc chuyên nghiệp như các nước láng giềng Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản... đến chuyển mình bắt kịp xu hướng của thế giới. 

Trong các giai đoạn đã trải qua, âm nhạc Việt Nam nói chung và các nghệ sĩ Việt nói riêng đều từng bước trải qua những lần "thay máu". Sau khoảng 10 năm, những tên tuổi từng là "mầm non" của Vpop ngày nào như Noo Phước Thịnh, Đông Nhi, Sơn Tùng, Soobin Hoàng Sơn... đều đã có chỗ đứng vững chắc và trở thành trụ cột của âm nhạc Việt Nam thời điểm hiện tại.

Chính vào lúc này, khán giả có thể dễ dàng nhận ra sự "thay máu" một lần nữa đang diễn ra mạnh mẽ ở Vpop.

Bức tranh nhạc Việt 2018: Sự lên ngôi của những cái tên mới lạ

Cuối năm 2017, Vpop chứng kiến một “cơn bão” mang tên Túy âm. Ca khúc bất ngờ càn quét khắp các trang nghe nhạc trực tuyến và trở thành đối thủ nặng ký trên bảng xếp hạng (BXH) nhạc Việt của siêu hit Em gái mưa.

Trên #zingchart tuần, Túy âm vươn lên hạng 2 và “nằm lì” trong Top 10 suốt 12 tuần liên tiếp. Khác với các bản hit cùng thời điểm, ca khúc này không đến từ một nghệ sĩ tên tuổi nào. Chủ nhân của Túy âm là những tên tuổi lạ lẫm với Vpop: Xesi, Masew và Nhật Nguyễn.

Thành công và sự mới mẻ của ca khúc đã giúp Masew, thành viên chịu trách nhiệm sản xuất/phối khí, vinh dự mang về giải thưởng Nghệ sĩ Indie/Underground được yêu thích nhất tại Zing Music Awards năm đó.

Thành công của Túy âm trở thành ngòi nổ, từ đó tạo nên cú bùng nổ mạnh mẽ của "đế chế" Indie/Underground trong năm 2018. BXH nhạc Việt lại ngập tràn sản phẩm đến từ những giọng ca lạ, có thể kể đến như Hongkong1 (Nguyễn Trọng Tài, San Ji, Double X), Buồn không em (Đạt G), Người âm phủ (OSAD, VRT), Cùng anh (Ngọc Dolil, Hagi, STee) hay Cô gái m52 (HuyR, Tùng Viu)...

Sự lên ngôi của những “thương hiệu” mới trong Vpop đã khiến một bộ phận khán giả và truyền thông Việt Nam bất ngờ. Trước đó không lâu, hầu như chỉ có sản phẩm của các nghệ sĩ với tên tuổi dày đặc trên truyền thông mới có thể đứng đầu #zingchart.

Vị trí đầu bảng xếp hạng nhạc Việt năm 2017 vẫn gọi tên Sơn Tùng M-TP (Lạc trôi, Nơi này có anh), Soobin Hoàng Sơn (Xin đừng lặng im) hay Bảo Anh (Sống xa anh chẳng dễ dàng). Trong năm 2018, thành tích nhạc số của các ca sĩ hàng đầu trên lại không ghi được dấu ấn huy hoàng như trước.

Chạy ngay đi của Sơn Tùng tạo được tiếng vang trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội. Tuy nhiên, ở BXH #zingchart, sản phẩm duy nhất trong năm qua của nam ca sĩ người Thái Bình chỉ đạt hạng 5. Sau đó, ca khúc dần giảm nhiệt, trượt dốc trên BXH và nhường lại vị trí cho các bài hát khác.

Ai khóc nỗi đau này (Bảo Anh) hay I Know You Know, Yêu thương ngày đó (Soobin Hoàng Sơn) cũng chịu chung số phận khi không thể "chiếm đóng" được những vị trí cao nhất của BXH nhạc Việt. 

“Cá bé nuốt cá lớn” không chỉ có ở Vpop

Tình trạng "cá bé nuốt cá lớn", tức nghệ sĩ tên tuổi bị ca sĩ vô danh vượt mặt, có phần xa lạ tại Việt Nam. Tuy nhiên, khi nhìn vào bảng xếp hạng âm nhạc hàng đầu thế giới Billboard, việc giọng ca mới “lật đổ” nghệ sĩ kỳ cựu thực tế không mới mẻ.

Mỗi năm, Billboard Hot 100 hầu như đều xảy ra một cuộc “thay máu”, khuấy đảo cục diện nhạc số của làng nhạc Âu Mỹ.

Nhìn vào diễn biến của Billboard Hot 100 trong 3 năm gần đây, khán giả dễ dàng nhận thấy điều đó. Cuộc đổ bộ của các gương mặt lạ lẫm trên bảng xếp hạng dần khiến việc "sóng sau xô sóng trước" trở thành chuyện bình thường như cơm bữa.

Năm 2016, sự xuất hiện mới toanh của The Chainsmokers cùng Closerhay Desiigner với Panda đã đẩy lùi Sia và Rihanna để vươn lên vị trí thống trị. Sang năm 2017, nữ vũ công thoát y Cardi B cùng bản rap Bodak Yellow (Money Moves) bất ngờ soán ngôi Look What You Made Me Do của Taylor Swift.

Hay như năm nay, công chúng tiếp tục chứng kiến cuộc bứt phá của các làn gió mới như Travis Scott (Sicko Mode, ZEZE), Childish Gambino (This Is America) hay Elle Mai (Boo’d Up).

Quy luật vận động của cuộc sống và âm nhạc

Cuộc sống luôn vận động và phát triển. Âm nhạc cũng thế. Sự bùng nổ của Internet và lên ngôi của mạng xã hội đã tạo thành thế giới phẳng, giúp âm nhạc của các bạn trẻ “trong bóng tối” đến gần với nhiều người.

Điều này đồng nghĩa với chuyện bất kỳ nghệ sĩ nào cũng đều đứng trước nguy cơ đối mặt với việc bị thay thế bởi những người trẻ và kém danh tiếng hơn. Những “khủng long nhạc số” như Sơn Tùng, Soobin Hoàng Sơn hay Bảo Anh đều đã trải qua tình trạng trên.

Bên cạnh đó, chúng ta đang chào đón một lứa khán giả mới thuộc Gen Z. Thế hệ này được sinh ra từ năm 1996 đến 2005, là những cô bé, cậu bé hiện trong độ tuổi từ 13 đến 22.

Lứa tuổi trên hiện là nguồn lực khán giả lớn nhất tiếp xúc với âm nhạc. Gen Z khi còn nhỏ đã tiếp xúc với công nghệ và mạng xã hội, chỉ một cú bấm chuột, các sản phẩm âm nhạc dù của sao lớn hay một kẻ vô danh đều đến tận tay giới trẻ.

Sự phát triển vượt bậc của công nghệ và sức mạnh lan truyền đến từ mạng xã hội đã tạo điều kiện cho nhiều người tỏa sáng chỉ sau một đêm, điều mà lứa nghệ sĩ đi trước không thể đạt được. 

Các ca khúc “gây bão” trong năm nay hầu như đều bước ra từ mạng xã hội. Từ một chiếc clip quay cảnh chàng trai ngồi hát bên bàn nhậu được chia sẻ chóng mặt trên các trang cộng đồng, Hongkong1 ngay lập tức bật lên thành hiện tượng và đứng đầu #zingchart chỉ sau 52 phút phát hành. Hay như Người âm phủ bỗng chốc thành hit nhờ clip “hot girl 7 thứ tiếng” Khánh Vy cover và được cộng đồng mạng truyền tay rộng rãi.

Chính sức mạnh đến từ những cú bấm chuột đã góp phần không nhỏ làm thay đổi thị phần nhạc số, đưa người này lên cao và hạ kẻ khác xuống thấp. Đây chính là quy luật vận động khách quan và tất yếu của thời đại số hiện nay.