Vì sao người Việt thuộc nhóm nguy cơ đột quỵ cao nhất thế giới?

PGS Nguyễn Huy Thắng - Chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM kiêm Trưởng khoa Bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) cho hay, Việt Nam “thuộc nhóm màu đỏ đậm nhất trên bản đồ đột quỵ thế giới”, tỷ lệ ước tính vượt 218/100.000 dân. Với dân số 100 triệu người, số ca đột quỵ tại Việt Nam khoảng trên 200.000 ca mỗi năm.

Hiện nay, tử vong do nguyên nhân bệnh tim mạch đứng thứ nhất toàn cầu. Tuy nhiên, ở khoảng 40% quốc gia, nguyên nhân tử vong do đột quỵ vượt lên đứng đầu, trong đó có Việt Nam và Trung Quốc.

Theo chuyên gia y tế, hầu hết bệnh nhân đột quỵ đều mang ít nhất một hoặc thậm chí nhiều yếu tố nguy cơ. Với một người béo phì, hút thuốc lá, cao huyết áp, đôi khi kèm tiểu đường, nếu không kiểm soát hiệu quả các vấn đề thì biến cố đột quỵ xảy ra gần như chắc chắn.

Mặc dù nằm trong nhóm nước có tỷ lệ đột quỵ cao nhất trên thế giới, số lượng đơn vị điều trị đột quỵ ở Việt Nam hiện ít tới đáng báo động.

Bác sĩ Thắng cho biết, đơn vị đột quỵ đầu tiên được lập tại Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) vào năm 2005. Với sự hỗ trợ của Hội Đột quỵ và Angels team, đến nay, sau 18 năm, cả nước đã có 110 đơn vị đột quỵ (hoặc trung tâm đột quỵ) được thành lập.

Theo khuyến cáo, trong điều kiện lý tưởng là 500 bệnh nhân/1 đơn vị đột quỵ. Với hơn 200.000 mỗi năm, con số 110 đơn vị đột quỵ/trung tâm đột quỵ khiêm tốn so với nhu cầu cần trên 400 đơn vị đột quỵ/trung tâm đột quỵ.

Tính bình quân, tại Việt Nam, cứ mỗi đơn vị đột quỵ phải phụ trách cho trên 2.000 bệnh nhân/năm, so với Mỹ chỉ 300 bệnh nhân.

"Điều đó có nghĩa chúng ta sẽ cần 400 đơn vị đột quỵ (cho 200.000 ca) trong những năm tới. Chí ít cũng phải 200, để đạt con số 1.000 bệnh nhân/năm/đơn vị đột quỵ. Hy vọng sẽ đạt được con số 200 đơn vị đột quỵ trong 8 năm tới", PGS Thắng chia sẻ.

Lãnh đạo Hội Đột quỵ Việt Nam cho rằng thành lập các đơn vị đột quỵ với đội ngũ thầy thuốc và điều dưỡng đào tạo chuyên biệt, được xem là chiến lược mang lợi ích cho cộng đồng lớn nhất. Đặc biệt, với yêu cầu điều trị càng sớm càng tốt trong những cửa sổ "thời gian vàng", số cơ sở điều trị đột quỵ cần mở rộng theo khoảng cách địa lý, bệnh nhân có thể đến viện trong 60 phút sau khi khởi phát triệu chứng.

Thời gian luôn là yếu tố quan trọng trong điều trị đột quỵ cấp. Tuy nhiên, tại Việt Nam, đa số bệnh nhân nhập viện muộn, quy trình tiếp nhận ở bệnh viện còn tốn thời gian. Nhiều người dân chưa nhận biết sớm triệu chứng để đưa bệnh nhân vào viện kịp thời. Xe cấp cứu cũng chưa đáp ứng được yêu cầu vận chuyển.

Bác sĩ khuyến cáo mọi người đến viện ngay khi có một trong các triệu chứng tê hoặc yếu vùng mặt, tay hoặc chân, méo miệng, đột ngột không nói được hoặc khó nói, nhìn mờ, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng...