Giò chả ''du kích'' ướp hóa chất trà trộn vào chợ Tết

Nguy cơ lạm dụng phụ gia tạo giòn, dai

Bên cạnh bánh chưng, bánh tét, thì giò, chả cũng là một món ăn truyền thống không thể thiếu trong bữa cơm gia đình ngày Tết. Tuy nhiên, để lựa chọn mua giò chả an toàn, không hóa chất lại không phải là dễ, bởi nguy cơ giò chả chứa hàn the hay polyphotphate (phụ gia tạo giòn, dai) rất cao, chủ yếu là đối với giò chả trôi nổi ngoài thị trường.

KS Nguyễn Công Hoan, Viện công nghệ sau thu hoạch, cho hay hóa chất độc hại nguy hiểm nhất dễ có mặt trong loại thực phẩm giò là hàn the. Chất này bị lạm dụng để tạo độ giòn, dai cho giò, chả. Đã có nhiều cảnh báo về sự nguy hiểm sức khỏe khi cơ sở sản xuất lạm dụng hàn the cho vào thực phẩm tiêu thụ ra thị trường, và cũng không ít lần cơ quan chức năng kiểm tra phát hiện và xử phạt một số cơ sở vi phạm an toàn thực phẩm có liên quan tới độc chất hàn the nhưng vẫn chưa thể giải quyết triệt để.

Hàn the không gây độc ngay tức thì bằng cách gây ra các triệu chứng như tiêu chảy, nôn ói… mà tích lũy lâu ngày gây những bệnh hiểm nghèo khó phát hiện.

“Tôi đã từng chứng kiến cách chế biến giò thủ công của hộ gia đình kinh doanh tự phát, người chế biến giò một tay giã cối thịt, một tay xúc hàn the, vừa giã vừa nêm hàn the mà không cần biết liều lượng thế nào. Tác hại của hàn the đối với sức khỏe đã quá rõ, trên thế giới đã cấm sử dụng vào thực phẩm từ rất lâu, nhưng hiện Việt Nam dù hàn the đã bị cấm đưa vào chế biến thực phẩm nhưng không ít cơ sở chế biến giò, chả vẫn vô tư dùng”, KS Nguyễn Công Hoan cho biết.

Theo đó, hiện nay ở nhiều chợ, sản xuất giò theo kiểu “du kích”, nhỏ lẻ, không thương hiệu nên chất lượng không thể giám sát chặt, việc phạt vi phạm cũng khó quản lý. Khi phát hiện giò chả chứa độc chất chỉ phạt như “gãi ngứa”, có khi không thể truy nguyên được nguồn gốc nơi sản xuất.

Cơ quan chức năng cần vào cuộc kiểm tra sát sao chất lượng thực phẩm giò, chả các loại đang được mua bán tại các điểm chế biến giò, chả tự phát tại các chợ trong thời điểm cận Tết Nguyên Đán.

Đặc biệt, hiện nay có chất phụ gia thực phẩm thay thế hàn the là polyphotphate. Trong chế biến giò chả, xúc xích, polyphosphate giúp tăng khả năng nhũ hoá, tạo gel kết dính, tạo độ giòn dai không giống hàn the. Đây là một thương phẩm, lưu hành trên thị trường phải được thông qua Bộ Y tế, cơ quan chức năng, có đăng ký chất lượng, rõ ràng nguồn gốc xuất xứ, đồng thời khi sử dụng phải tuân thủ đúng liều lượng cho phép, tùy thuộc vào lượng nguyên liệu chế biến thực phẩm.

Tuy nhiên, khi cơ thể bị dung nạp nhiều phospho sẽ làm giảm khả năng hấp thu canxi, dẫn đến bệnh loãng xương, nhất là đối với người lớn tuổi. Do đó, dù polyphosphate không bị cấm sử dụng, nhưng nếu lạm dụng sẽ gây hại cho sức khoẻ.

Cách chọn giò chả an toàn

Phóng viên đã khảo sát tại một số chợ trên địa bàn quận Bình Thạnh, quận Gò Vấp, quận 2 (TP.HCM)… nhận thấy, hiện các điểm chế biến giò, chả tư nhân quảng cáo nhận đặt làm giò, chả, bánh trưng cho tết Nguyên đán đã diễn ra khá rầm rộ, giá giò heo từ 120.000đ/kg - 150.000đ/kg, giò bò từ 300.000 - 350.000/kg .

Tại một chợ tạm trên đường Trần Não (quận 2) hàng giò chả mọc lên san sát. Ông Đỗ Hoàng Nam, chủ một hàng giò, chả tại chợ này cho hay: “Khách cần đặt mua giò, chả bao nhiêu cũng có, hàng nhà làm nên khách cứ yên tâm mà ăn vì sản phẩm không có hóa chất, hàn the. Giò này tôi làm tại nhà ở quận Tân Phú, chuyển hàng lên bán tại đây”.

Qua hàng giò, chả của bà Trần Thị Lan, chúng tôi được chào mời: “khách muốn đặt mua giò tết heo, bò, bê loại nào cũng có. Giá hiện tại giò heo 150.000đ/kg, giò bê có da 320.000đ/kg, bê không da 300.000đ/kg, giò bò 300.000đ/kg. Giá giò các loại cận tết thì chưa biết tăng bao nhiêu. Giò này nhà tôi làm tại nhà, nguồn thịt đảm bảo và không cho bất cứ hóa chất nào vào”.

Các điểm bán giò chả tự phát không chỉ mọc lên tại các chợ lẻ, chợ tạm, mà trên nhiều trang mạng xã hội cũng xuất hiện nhan nhản các địa chỉ nhận đặt giò, chả, chế biến tại nhà, giao hàng tận nơi…

Theo các chuyên gia, muốn đảm bảo giò không hàn the phải là giò có thương hiệu. Nhưng sản phẩm đó phải rõ ràng địa chỉ, nơi sản xuất và giấy cấp phép của cơ quan chức năng, lô sản phẩm, có bao bì nhãn mác, số đăng ký chất lượng… Tránh mua phải sản phẩm không những không có tên tuổi, sản xuất gia công hay sản phẩm đề tên thương hiệu trên bao bì nhưng không ai biết rõ địa chỉ nơi sản xuất là công ty, đơn vị nào?

Ngoài ra, KS Nguyễn Công Hoan cũng chỉ rõ, giò sản xuất an toàn, có vị thơm ngon thì có thể được cả tháng. Giò giã kỹ, chế biến an toàn thì để ngăn đông không bị đóng đá.

Người tiêu dùng cần thông minh trong việc lựa chọn mua thực phẩm sạch, nhưng cơ quan chức năng cũng cần tăng cường giám sát, kiểm tra, quản lý chất lượng nguồn thực phẩm từ các điểm tự phát.