7 mẹo dạy trẻ tự giác dọn dẹp đồ chơi giúp mẹ bớt vất vả

Việc giảng giải cho bé về tầm quan trọng của việc giữ gìn đồ chơi cũng không phải lúc nào cũng hiệu quả. Nhiều phụ huynh cảm thấy mệt mỏi khi phải liên tục nhắc nhở và tự tay dọn dẹp.

Bên cạnh việc mất thời gian, nhiều phụ huynh cũng lo lắng về khả năng tự chịu trách nhiệm của con với đồ dùng cá nhân.

Rất nhiều bậc phụ huynh từng đặt câu hỏi: Làm thế nào để dạy con dọn dẹp đồ chơi một cách hiệu quả? Tại sao bé lại tỏ ra kháng cự khi được yêu cầu làm việc này?

Bài viết này sẽ chia sẻ một số phương pháp đơn giản và hiệu quả để giúp bé hình thành thói quen dọn dẹp đồ chơi mà không cần căng thẳng quá nhiều.

Mẹo số 1: Làm mẫu thay vì chỉ nói

Nhiều khi bé không chịu dọn đồ chơi vì chúng chưa có kỹ năng cần thiết. Việc con bạn có thể di chuyển một món đồ chơi về mặt thể chất không có nghĩa là chúng có khả năng tư duy, ưu tiên và tập trung cần thiết để dọn dẹp cả một bộ đồ chơi. Đó là lúc cha mẹ phải làm người hướng dẫn.

Đôi khi chúng ta cho rằng con cái có thể làm theo những gì chúng ta nói "Cất xe của con vào đúng chỗ đi". Tuy nhiên, hầu hết trẻ em học bằng cách quan sát và bắt chước, vì vậy chỉ nói là chưa đủ để bé thực sự hiểu cha mẹ muốn điều gì.

Khi cha mẹ dọn dẹp cùng với trẻ nhỏ ngày này qua ngày khác, bé sẽ bắt chước các động tác và tốc độ của cha mẹ. Khi đó, cha mẹ đang dạy cho chúng kỹ năng dọn dẹp. Thậm chí những đứa trẻ tuổi đi học cũng cần được hướng dẫn trực quan bằng cách làm mẫu nhiều lần, đặc biệt là khi có đồ chơi mới hoặc nơi cất giữ mới.

Mẹo số 2: Khuyến khích trẻ chủ động bằng cách đặt câu hỏi

Phương pháp đặt câu hỏi đã được chứng minh là một công cụ hiệu quả trong việc giáo dục trẻ. Thay vì đưa ra yêu cầu một cách trực tiếp, việc sử dụng câu hỏi tạo ra một không khí hợp tác và khuyến khích bé chủ động tham gia vào việc dọn dẹp.

Thay vì hướng dẫn cụ thể như "Cất những khối xếp hình đi", cha mẹ có thể đặt câu hỏi mở như: "Con nghĩ những khối xếp hình này nên để ở đâu sẽ gọn gàng hơn?"

Hoặc thay vì ra lệnh: "Nhặt quyển sách trên sàn lên." Hãy thử: "Có gì trên sàn không đúng chỗ vậy? Đúng rồi! Chúng ta nên cất nó ở đâu? nhỉ"

Việc đặt câu hỏi không chỉ giúp bé suy nghĩ và đưa ra quyết định mà còn giúp bé cảm thấy được tôn trọng và có trách nhiệm với việc dọn dẹp của mình. Ngoài ra, những câu hỏi như "Tiếp theo chúng ta sẽ làm gì?" còn khuyến khích bé chủ động tìm kiếm các nhiệm vụ tiếp theo.

Mẹo số 3: Thủ thuật 'Từ lớn đến nhỏ'

Việc dọn dẹp toàn bộ một không gian có thể là một nhiệm vụ quá sức đối với trẻ nhỏ, đặc biệt là khi chúng phải quyết định đâu là việc cần làm trước. Để giúp bé dễ dàng hơn trong việc hoàn thành nhiệm vụ này, cha mẹ có thể áp dụng phương pháp "từ lớn đến nhỏ".

Phương pháp này khuyến khích bé bắt đầu bằng việc tìm và sắp xếp những đồ chơi có kích thước lớn nhất trước. Sau khi hoàn thành, bé sẽ tiếp tục tìm và sắp xếp những đồ chơi có kích thước nhỏ hơn. Việc bắt đầu với những đồ vật dễ nhận biết sẽ tạo động lực cho bé tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ.

Mẹo số 4: Sử dụng cách nói 'Mẹ thấy…'

 Việc sử dụng cách nói "Mẹ thấy..." không chỉ giúp bé cảm thấy được ghi nhận mà còn khuyến khích bé tiếp tục thực hiện hành vi mong muốn.

Hai lợi ích chính của phương pháp này:

• Khuyến khích: Thay vì chỉ nói "Giỏi lắm!", cha mẹ hãy cụ thể hóa những gì bé đã làm tốt. Ví dụ: "Mẹ thấy con đã dọn hết gấu bông rồi, giỏi lắm con yêu!". Bé sẽ cảm thấy tự hào và có động lực để làm tốt hơn nữa.
• Hướng dẫn nhẹ nhàng: Thay vì chỉ ra lỗi sai một cách trực tiếp, việc sử dụng câu "Mẹ thấy..." trung lập sẽ giúp bé nhận ra những việc cần cải thiện mà không cảm thấy bị khiển trách. Ví dụ: "Mẹ thấy vẫn còn đồ chơi cần cất đi."

Mẹo số 5: Dọn dẹp gia đình 5 phút

Việc dành 5 phút sau bữa tối để cùng nhau dọn dẹp các khu vực chung trong nhà là một thói quen đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả. Cách này không chỉ giúp ngôi nhà luôn gọn gàng mà còn tạo cơ hội để các thành viên trong gia đình gắn kết và chia sẻ công việc nhà.

Lợi ích của thói quen này:

• Rèn luyện tính tự giác: Trẻ em sẽ dần hình thành thói quen dọn dẹp sau khi chơi.
• Củng cố tinh thần đoàn kết: Cả gia đình cùng nhau làm việc tạo nên sự gắn kết.
• Tạo không gian sống thoải mái: Ngôi nhà luôn gọn gàng sẽ tạo cảm giác thư giãn và thoải mái cho mọi người.
• Làm mẫu cho bé: Cha mẹ, anh chị là tấm gương để bé noi theo.

Mẹo số 6: Biến việc dọn dẹp thành một trò chơi thú vị

Việc biến việc dọn dẹp thành một trò chơi là cách hiệu quả để khuyến khích bé tham gia và có hứng thú với việc nhà. Khi chúng ta tạo ra một không khí vui vẻ và tích cực, bé sẽ cảm thấy việc dọn dẹp không còn là một nhiệm vụ nhàm chán nữa.

Một số ý tưởng để biến việc dọn dẹp thành trò chơi:

• Tổ chức cuộc thi dọn dẹp: Chia nhà thành các khu vực nhỏ và tổ chức cuộc đua xem ai dọn xong khu vực của mình nhanh nhất.
• Gán "điểm" cho mỗi món đồ: Người nhặt nhiều đồ nhất là người chiến thắng và sẽ được chọn đồ ăn nhẹ hoặc hoạt động tiếp theo.
• Tạo câu chuyện với các món đồ chơi: Tưởng tượng các món đồ chơi có sự sống, tạo cho chúng những giọng nói vui nhộn.
• Dọn dẹp với âm nhạc: Mở một bài hát sôi động và nhảy múa trong khi dọn dẹp.

Mẹo số 7: Loại bỏ bớt đồ chơi thừa

Việc có quá nhiều đồ chơi không chỉ khiến bé khó tập trung mà còn khiến việc dọn dẹp trở nên phức tạp hơn. Để giúp bé hình thành thói quen gọn gàng, việc giảm thiểu số lượng đồ chơi là điều cần thiết.

Tại sao nên loại bỏ bớt đồ chơi thừa?

• Tăng khả năng tập trung: Khi không gian chơi ít đồ chơi hơn, bé sẽ tập trung vào một vài món đồ chơi và chơi sâu hơn.
• Dễ dàng dọn dẹp: Với số lượng đồ chơi ít hơn, việc dọn dẹp trở nên đơn giản và nhanh chóng hơn.
• Rèn luyện kỹ năng quyết định: Việc lựa chọn đồ chơi để giữ lại giúp bé rèn luyện kỹ năng ra quyết định.

Cách giảm thiểu đồ chơi:

• Phân loại đồ chơi: Chia đồ chơi thành các nhóm (đồ chơi bị hỏng, đồ chơi ít chơi đến, đồ chơi yêu thích) để dễ dàng quyết định những món đồ nên bỏ.
• Chọn đồ chơi để tặng lại: Cùng con chọn những đồ chơi sẽ tặng hoặc cho đi.
• Luân phiên các món đồ chơi: Thi thoảng hãy cất bớt một phần đồ chơi đi và thay thế bằng những món đồ chơi khác.

Dạy trẻ tự giác dọn dẹp đồ chơi không chỉ giúp mẹ bớt vất vả mà còn giúp bé rèn luyện tính tự lập, trách nhiệm và hình thành những thói quen tốt ngay từ nhỏ. Hy vọng với 7 mẹo trên, mẹ có thể dạy bé yêu tự giác dọn dẹp đồ chơi dễ dàng và hiệu quả hơn bao giờ hết.