10 việc trẻ nên tự làm theo phương pháp Montessori

Từ lúc mới chào đời, trẻ khao khát tự làm mọi thứ. Phương pháp giáo dục Montessori tập trung khuyến khích tính độc lập và trao cho trẻ sự tự tin. Dưới đây là 10 nhiệm vụ trẻ có thể tự làm mà không cần sự giúp đỡ của bố mẹ.

1. Mặc quần áo

Trẻ bắt đầu tham gia lớp học Montessori lúc khoảng 18 tháng tuổi và được khuyến khích tự mặc đồ, cởi đồ từ thời điểm đó. Đây là giai đoạn mà các thao tác diễn ra rất chậm rãi, trẻ thường thực hành cởi đồ trước. Giáo viên kiên nhẫn chỉ từng bước một, từ việc kéo quần xuống đến tháo khóa dán ở giày.

Ở nhà, bạn hãy chọn những lúc không vội vàng để cùng trẻ tập luyện. Đầu tiên, quần áo và giày dép nên là loại dễ mặc và dễ cởi. Sau vài lần chỉ dẫn, bạn hãy ngồi cạnh, giúp đỡ. Bạn nên nhắc nhở vài câu để trẻ nhớ thao tác cần làm. Đôi khi, trẻ có thể kéo phía trước quần lên khá dễ dàng, nhưng cần giúp đỡ phần phía sau. Dần dần, chúng sẽ quen với việc đó và không cần nhờ bạn nữa.

2. Lau mũi

Theo phương pháp Montessori, trẻ mới biết đi có thể lấy khăn và tự soi gương trong khi tập lau mũi để nhìn thấy khuôn mặt trở nên sạch sẽ thế nào. Người lớn nên nhắc trẻ cần có một tờ khăn giấy trước khi học cách hoàn thành nhiệm vụ một mình. Những hoạt động tự chăm sóc cơ bản khác như rửa mặt, lau người sau khi tắm, rửa tay bằng xà phòng, chải tóc... cũng có thể tự làm từ khi còn nhỏ.

Nhiệm vụ này có thể không được thực hiện nhanh chóng hoặc sạch sẽ hoàn toàn, nhưng khi được trao quyền, trẻ sẽ nâng cao nhận thức về cơ thể và tự tin hơn mỗi khi biết thêm một kỹ năng mới.

3. Sắp xếp bàn ăn

Từ lúc biết đi, trẻ học phương pháp Montessori đã biết cách giúp người lớn sắp xếp bàn ăn. Việc này bắt đầu từ những nhiệm vụ đơn giản như mang một chiếc đĩa đặt lên bàn hoặc tự lấy hộp cơm trưa.

Khi trẻ lớn hơn, mức độ phức tạp của công việc tăng lên. Trẻ 3-6 tuổi nên biết sắp xếp vị trí ngồi ăn của mình với khăn ăn, miếng lót đĩa, đĩa thủy tinh, nĩa, thìa và cốc nước.

Để dạy trẻ thực hành ở nhà, phụ huynh hãy sử dụng giá thấp để đặt một vài bát đĩa cho trẻ, hướng dẫn cách bưng bê cẩn thận từng thứ đến bàn, mỗi lần bưng một cái và bằng cả hai tay. Trẻ có thể cần một chiếc ghế thấp để bước lên nếu bàn ăn quá cao.

4. Lau bàn và lau sàn

Dọn sạch những gì tự làm đổ là kỹ năng mà trẻ Montessori phải học từ sớm. Ngay cả khi bàn hoặc sàn nhà không vấy bẩn, chúng vẫn biết cách lau cho sạch sẽ với nước và xà bông, tự hào khi nhìn thấy kết quả lao động của mình.

Ở nhà, bạn hãy mua một cây chổi nhỏ và khuyến khích trẻ giúp bố mẹ quét dọn sau mỗi bữa ăn. Bạn cũng có thể đưa cho trẻ một chiếc bàn chải và cùng trẻ cọ rửa đồ chơi.

5. Cất đồ chơi

Trẻ Montessori được kỳ vọng biết tự dọn đồ chơi mà không cần ai nhắc nhở. Mọi thứ trong lớp đều được xếp ngay ngắn ở vị trí cụ thể và trẻ sớm hiểu rằng mọi người trong xã hội đều phải tự dọn dẹp mọi thứ sau khi dùng xong.

Để thử điều này ở nhà, bố mẹ hãy yêu cầu trẻ cất một món đồ đã chơi trước khi lấy thứ khác ra. Trẻ nhỏ có thể cần bố mẹ giúp đỡ nếu đồ chơi gồm nhiều khối hay mảnh nhỏ.

6. Sơ chế thức ăn

Việc sơ chế thức ăn trong nhà bếp luôn là nhiệm vụ yêu thích của trẻ em học theo phương pháp Montessori. Chúng thích rửa và cắt cà rốt, táo, ngay cả khi không muốn ăn món liên quan. Sự hào hứng của trẻ xuất phát từ việc sử dụng các dụng cụ thật thay vì đồ chơi, góp phần chuẩn bị bữa ăn hàng ngày.

Ở nhà, bạn hãy tìm cơ hội giúp con trải nghiệm công việc nội trợ, tự mình chuẩn bị salad hay món ăn đơn giản nào đó trong khi mẹ nấu món chính. Bạn giới thiệu từng dụng cụ, kỹ năng cần thiết trong nhà bếp một cách từ từ, luôn quan sát để đảm bảo an toàn nhưng vẫn để trẻ có sự tự do nhất định.

7. Giải quyết khúc mắc với bạn bè

Dù Montessori tập trung dạy trẻ về sự tử tế và kỹ năng ứng xử hòa hợp, bất đồng giữa những đứa trẻ vẫn là điều không thể tránh khỏi. Thay vì đóng vai trò trọng tài, giáo viên thường hỗ trợ và hướng dẫn, giúp trẻ thảo luận với nhau về những gì chúng cần và muốn để giải quyết tình huống.

Ở nhà, khi thấy trẻ cãi nhau với bạn hoặc anh chị em, phụ huynh hãy thử lùi lại để quan sát. Bạn chỉ nên can thiệp nếu thấy quá căng thẳng hoặc có hành động bạo lực, nhưng cần tiết chế bản thân và để trẻ học cách tự mình xử lý.

8. Chơi một mình

Các bài học trong phương pháp Montessori thường dành cho một người hơn là một nhóm, do đó trẻ có nhiều thời gian độc lập ở trường để học và thực hành.

Sẽ rất tuyệt vời nếu bố mẹ có thể cùng chơi với trẻ, nhưng bạn cũng đừng ngại nói với trẻ rằng bố mẹ đang bận làm một việc gì đó và để chúng tập chơi một mình.

Nếu trẻ đã quen chơi cùng bố mẹ, bạn hãy bắt đầu với những việc bận trong thời gian ngắn. Chẳng hạn, bạn có thể nói: "Đợi mẹ rửa bát xong rồi sẽ chơi với con nhé!". Sau đó, bạn từ từ kéo dài thời gian làm việc riêng, giúp trẻ thoải mái khi chơi một mình.

9. Chăm sóc thú cưng

Thú cưng thường xuất hiện trong các lớp học Montessori, vì chúng cho phép trẻ quan sát và nắm kiến thức về sinh học trong cuộc sống thực, đồng thời mang lại cơ hội cho trẻ tự chăm sóc một con vật. Hàng ngày, trẻ cho thú cưng ăn và uống, thậm chí giúp tắm rửa và dọn chuồng.

Nếu nhà bạn nuôi một con vật nào đó, hãy hướng dẫn trẻ mới biết đi cách cho nó ăn và chỉ cho trẻ mẫu giáo cách rửa sạch tô đựng đồ ăn của nó.

10. Suy nghĩ độc lập

Giáo viên dạy theo phương pháp Montessori thường trả lời câu hỏi của trẻ bằng một câu hỏi khác: "Con có thể tìm nó ở đâu?", "Tiếp theo con nên làm gì nào?", "Con đang thiếu thứ gì?". Điều này khuyến khích trẻ suy nghĩ về một vấn đề thay vì nhờ người lớn đưa ra giải pháp.

Phụ huynh có thể áp dụng những câu hỏi trên để rèn tư duy độc lập của trẻ khi ở nhà.