Để hiểu rõ hơn về việc xử phạt hành chính, báo Phụ nữ Việt Nam đưa tin: Dưới góc độ pháp luật, người mẹ đã vi phạm quy định về hộ tịch. Điều 33 Luật Hộ tịch năm 2014 quy định về thời hạn và trách nhiệm đăng ký khai tử như sau: Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có người chết thì vợ, chồng hoặc con, cha, mẹ hoặc người thân thích khác của người chết có trách nhiệm đi đăng ký khai tử; trường hợp người chết không có người thân thích thì đại diện của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm đi khai tử.

Công chức tư pháp - hộ tịch thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc khai tử cho người chết; trường hợp không xác định được người có trách nhiệm đi khai tử thì công chức tư pháp - hộ tịch thực hiện đăng ký khai tử.

Về thủ tục, điều 34 quy định: Người có trách nhiệm đi đăng ký khai tử nộp tờ khai theo mẫu quy định và Giấy báo tử hoặc giấy tờ khác thay giấy báo tử cho cơ quan đăng ký hộ tịch. Ngay sau khi nhận giấy tờ theo quy định, nếu thấy việc khai tử đúng thì công chức tư pháp - hộ tịch ghi nội dung khai tử vào Sổ hộ tịch, cùng người đi khai tử ký tên vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người đi khai tử. Công chức tư pháp - hộ tịch khóa thông tin hộ tịch của người chết trong Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử.

Như vậy, hoạt động khai tử chỉ được thực hiện khi có người chết. Hành vi người mẹ nêu trên đăng ký khai tử cho con khi cháu bé còn sống là vi phạm pháp luật. Hành vi này chưa đến mức bị xử lý hình sự nhưng phải bị xử lý hành chính. Nghị định 82/2020/NĐ-CP ngày 25/7/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã... Khoản 3 điều 41 Nghị định xử phạt hành vi làm thủ tục đăng ký khai tử cho người đang sống với mức phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng.

VTC News cũng cho hay, UBND tỉnh Đắk Lắk ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với bà T.T.N.P. (sinh năm 1990, trú phường Tân Lợi, thành phố Buôn Ma Thuột) 15 triệu đồng, do hành vi vi phạm hành chính “Làm thủ tục đăng ký khai tử cho người còn sống”.

UBND tỉnh Đắk Lắk cũng kiến nghị UBND TP Buôn Ma Thuột xem xét thu hồi, hủy bỏ giấy chứng tử đã cấp.

Bản chất của vụ việc theo lời khai của người trong cuộc như sau: Chị P. thừa nhận đã ly hôn với chồng cũ và cả hai vẫn thường mâu thuẫn, xích mích. Người này cho rằng mình bị chồng đánh đập nên >khai tử con trai và gửi giấy cho chồng cũ với mục đích ngăn không cho cha gặp con.

Cũng theo chị P., mặc dù đã ly hôn, ông D. vẫn đến nhà vợ cũ quậy phá, đập chậu ném vào cửa kính, dùng xà beng cạy cửa, tắt điện.

“Mặc dù tòa đã xử ly hôn và cho tôi được quyền nuôi con nhưng lâu lâu anh D. lại đón con về Kon Tum. Anh D. lợi dụng người nhà trông con, gây áp lực đối với tôi, kể lể tiền bỉm sữa. Anh ta làm phiền tôi, đòi đất, nhà, dù đây là tài sản tiền hôn nhân của gia đình nhà tôi”, chị P. viết trong bản tường trình.

Cũng theo bản tường trình trên, ngày 11/5 vừa qua, chị P. gửi con cho một gia đình khác. Việc khai tử con là trong gia đình có người thân từng có tiền án.

“Tôi chỉ nghĩ làm như vậy là tốt cho con, nhưng không hiểu rõ về pháp luật, không hỏi cán bộ tư pháp phường Tân An để tham mưu”, bản tường trình của chị P. nêu.