Giải Nobel Văn học 2024 đã được trao cho Han Kang, một tác giả người Hàn Quốc có ngòi bút đậm chất thơ miêu tả những nỗi đau lịch sử và phơi bày cuộc sống khắc nghiệt.
13h ngày 10/10 tại Stockholm, Thụy Điển, Giáo sư Mats Malm - thư ký thường trực của Viện Hàn lâm Thụy Điển - công bố nhà văn Han Kang thắng giải nhờ các tác phẩm là "những áng văn xuôi mạnh mẽ, đậm chất thơ, đề cập trực diện những chấn thương lịch sử và phơi bày sự mong manh của kiếp người". Bà là người phụ nữ châu Á đầu tiên nhận giải thưởng này.
Han Kang, 53 tuổi, bắt đầu sự nghiệp của mình bằng một tập thơ đăng trên một tạp chí Hàn Quốc trước khi ra mắt tác phẩm văn xuôi đầu tay vào năm 1995 với một tập truyện ngắn.
Sau đó, bà viết những tác phẩm văn xuôi dài hơn, đáng chú ý nhất là "The Vegetarian", một trong những cuốn sách đầu tiên của bà được dịch sang tiếng Anh. Cuốn tiểu thuyết đã giành Giải thưởng quốc tế Man Booker năm 2016 kể về nỗ lực của một phụ nữ trẻ quyết định ăn chay sau khi phải chịu đựng những cơn ác mộng rùng rợn về sự tàn ác của con người.
Trên trang cá nhân, Tổng thống Yoon Suk Yeol nhắc lại lời vinh danh của Viện Hàn lâm Thụy Điển dành cho bà và gửi lời chúc mừng. Vị Tổng thống mô tả chiến thắng của Han Kang là một thành tựu to lớn trong lịch sử văn học Hàn Quốc và là một sự kiện quốc gia.
Ông nói thêm: "Han đã biến những vết sẹo đau đớn trong lịch sử hiện đại của chúng ta thành nền văn học vĩ đại".
Phần lớn tác phẩm của Han Kang đặt ra câu hỏi được nêu ra bởi một nhân vật trong tiểu thuyết "Europa" năm 2019 của bà. Nhân vật chính của cuốn tiểu thuyết này luôn bị ám ảnh bởi những cơn ác mộng: "Nếu bạn có thể sống như mình mong muốn, bạn sẽ làm gì với cuộc đời mình?"
Mặc dù nhiều nhân vật chính của Han là phụ nữ, các tác phẩm văn xuôi của bà thường được kể theo góc nhìn của đàn ông.
“Trước khi vợ tôi chuyển sang ăn chay, tôi luôn nghĩ cô ấy hoàn toàn không có gì nổi bật về mọi mặt,” cuốn tiểu thuyết “The Vegetarian” của bà mở đầu. “Tuy nhiên, nếu không có sức hấp dẫn đặc biệt nào, cũng không có nhược điểm cụ thể nào, thì không có lý do gì để hai chúng tôi không kết hôn”.
Viện Hàn lâm Thụy Điển ca ngợi tác phẩm của Han Kang vì "nhận thức độc đáo về mối liên hệ giữa thể xác và tâm hồn, giữa người sống và người chết".
Viện Hàn lâm cho biết, thông qua phong cách thơ ca và thử nghiệm của mình, Han Kang đã trở thành một nhà cải tiến trong văn xuôi đương đại.
Nhận xét về tác phẩm tờ The Guardian viết: “Đó là sự giằng xé nội tâm muốn thoát ra khỏi những dây trói ngày thường của một phụ nữ hiện đại. Tác phẩm còn mang đến sự gợi cảm, khiêu khích và bạo lực, cùng với hình ảnh mạnh mẽ, màu sắc đáng ngạc nhiên và những câu hỏi đáng suy ngẫm”.
Bà Anna-Karin Palm, thành viên Ủy ban Nobel Văn học, cho biết những độc giả chưa quen với tác phẩm của Han nên bắt đầu với “Human Acts”, một cuốn tiểu thuyết xuất bản năm 2014 phản ánh về cuộc nổi dậy Gwangju năm 1980, khi hơn 100 thường dân đã thiệt mạng trong các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ do sinh viên lãnh đạo tại thành phố của Hàn Quốc.
Bà Palm phát biểu tại buổi lễ công bố hôm thứ năm rằng: “Human Acts” cho thấy người sống và người chết luôn gắn bó với nhau và những chấn thương như thế này tồn tại trong một cộng đồng qua nhiều thế hệ. Văn phong mạnh mẽ, trữ tình của Han gần như đóng vai trò như một sự an ủi trước bạo lực lịch sử này. Bản thân văn xuôi rất dịu dàng, chính xác của cô ấy gần như trở thành một lực lượng đối trọng với sự ồn ào tàn bạo của quyền lực".
Tiểu thuyết gia Deborah Levy chia sẻ: "Tôi xem Han Kang là một trong những tác giả có sự hiểu biết và tài năng thực sự. Tôi rất hạnh phúc khi hay tin cô ấy giành chiến thắng. Chúc mừng Hang Kang với giải Nobel văn học 2024".
Tiểu thuyết của Han đã tăng vọt lên danh sách bán chạy nhất của Hàn Quốc sau lời nhận định này. Hiện tại, các cuốn sách của Han Kang đã chiếm tất cả 10 vị trí hàng đầu trong bảng xếp hạng các tựa sách tiếng Hàn của nhà bán lẻ trực tuyến nổi tiếng Yes24.
Nhiều năm qua, giải thưởng Nobel văn học được cho là một giải thưởng chỉ tập trung vào các tác giả phương Tây hay ưu ái các tác giả nam. Chiến thắng của Han Kang đánh dấu sự chuyển biến đáng chú ý trong cơ cấu giải Nobel văn học.
Han Kang trở thành người phụ nữ thứ 18 trong lịch sử giải Nobel văn học giành chiến thắng. Tác giả nữ giành giải Nobel văn học gần nhất là Annie Ernaux (người Pháp) vào năm 2022.
Bà Han Kang sinh ngày 27/11/1970 ở Gwangju (Hàn Quốc), có cha là tiểu thuyết gia Han Seung Won. Năm 23 tuổi, bà Kang bắt đầu sự nghiệp văn chương khi năm bài thơ của bà được đăng tải trên tạp chí Văn học và Xã hội. Một năm sau, truyện ngắn The Scarlet Anchor của nhà văn đoạt giải nhất trong Cuộc thi Văn học Mùa Xuân Seoul Shinmun. Năm 1995, bà ra mắt tiểu thuyết đầu tay mang tên A Love of Yeosu.
Tên tuổi nhà văn được chú ý khi nhận nhiều giải thưởng danh giá như giải Tiểu thuyết Văn học Hàn Quốc (1999), giải Nghệ sĩ trẻ Ngày nay (2000), giải Văn học Yisang (2005) hay giải Văn học Dongri (2010).
Ngoài viết sách, Han Kang cũng là một nhạc sĩ và quan tâm đến nghệ thuật thị giác. Năm 2007, cô đã phát hành một CD với 10 bài hát do cô sáng tác, viết lời và thu âm.
Hai cuốn sách nổi tiếng của Han Kang gồm Baby Buddha và The Vegetarian đã được chuyển thể thành phim.
The Vegetarian đã được chuyển thể thành phim điện ảnh, là một trong 14 tác phẩm được lựa chọn tham gia cuộc thi Kể chuyện Thế giới của Liên hoan phim Bắc Mỹ. Bộ phim cũng được đón nhận tại Liên hoan phim Quốc tế Busan (Hàn Quốc).