Trong một số trường hợp dưới đây, CMND bị cấm sử dụng.
Một người dùng 2 hoặc nhiều chứng minh nhân dân
Thông tư 04/1999/TT-BCA cấm một người sử dụng hai hoặc nhiều chứng minh nhân dân. Trường hợp mất chứng minh nhân dân đã được cấp lại chứng minh nhân dân khác, nếu tìm thấy chứng minh nhân dân đã mất thì phải nộp lại cho cơ quan công an nơi làm thủ tục cấp lại.
Khi thôi hoặc bị tước quốc tịch Việt Nam
Điểm a Khoản 1 Điều 10 Nghị định 05/1999/NĐ-CP quy định chứng minh nhân dân sẽ bị thu hồi trong trường hợp công dân bị tước hoặc thôi quốc tịch Việt Nam. Chứng minh nhân dân là giấy tờ tùy thân dành cho công dân Việt Nan, do đó, khi từ bỏ quốc tịch, người đó sẽ không còn được giữ và sử dụng chứng minh nhân dân nữa.
Ra nước ngoài định cư
Dù chưa thôi quốc tịch Việt Nam, nhưng nếu ra nước ngoài định cư, công dân cũng bị cấm sử dụng chứng minh nhân dân. Trong trường hợp này, chứng minh nhân dân cũng sẽ bị thu hồi.
Sử dụng hết năm 2035
Chứng minh nhân dân có giá trị sử dụng 15 năm kể từ ngày cấp (dù là chứng minh nhân dân 9 số hay 12 số).
Trong khi đó, từ ngày 1/1/2021, Bộ Công an đã triển khai cấp >căn cước công dân gắn chíp thay cho chứng minh nhân dân. Nghĩa là, những người được cấp chứng minh nhân dân từ cuối năm 2020 được tiếp tục sử dụng đến hết năm 2035. Từ năm 2036, chứng minh nhân dân chính thức bị “khai tử” và việc sử dụng chứng minh nhân dân sau thời điểm bị cấm.
Trường hợp khác
Những trường hợp sau đây phải làm thủ tục đổi chứng minh nhân dân: Chứng minh nhân dân hết thời hạn sử dụng; chứng minh nhân dân hư hỏng không sử dụng được; thay đổi họ, tên, chữ đệm, ngày, tháng, năm sinh; thay đổi nơi đăng ký hộ khẩu thường trú ngoài phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; thay đổi đặc điểm nhận dạng.
Việc sử dụng chứng minh nhân dân trong các trường hợp là không hợp lý và cần làm thủ tục đổi sang căn cước công dân gắn chíp.