Theo hãng AP, Mỹ đã phê duyệt vaccine phòng virus RSV đầu tiên vào ngày 3/5 – loại vaccine chuyên phòng ngừa virus hợp bào hô hấp (RSV) có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh và những người trên 60 tuổi. Mỹ trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới phê chuẩn loại vaccine này.

Theo quyết định của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), vaccine Arexvy của hãng dược GSK sẽ là loại vaccine đầu tiên trong số các loại vaccine tiềm năng phòng ngừa virus RSV và có thể được cấp phép ở bất kỳ đâu. Động thái này tạo tiền đề cho những người từ 60 tuổi trở lên sẽ được tiêm vaccine vào mùa thu năm nay - nhưng trước tiên, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) sẽ phải quyết định xem người cao tuổi có thực sự cần thiết được bảo vệ trước virus RSV hay chỉ những người có nguy cơ cao nhiễm virus hợp bào hô hấp. Các cố vấn của CDC cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu về vấn đề này trong tháng Sáu.

Sau nhiều thập kỷ thất bại trong việc tìm kiếm vaccine RSV, các bác sĩ cho rằng sự ra đời của loại vaccine phòng virus RSV có thể khiến bệnh viện giảm căng thẳng đợt bùng dịch giống như vào mùa thu năm ngoái.

"Đây là bước đầu tiên tuyệt vời... để bảo vệ người cao tuổi khỏi bệnh liên quan đến virus RSV nghiêm trọng. Tiếp theo, chúng ta sẽ tiến dần xuống thang tuổi để nâng cao bảo vệ >sức khỏe", Tiến sĩ William Schaffner, Giám đốc y tế của Tổ chức Quốc gia về Bệnh Truyền nhiễm nhấn mạnh.

Trong khi đó, FDA đang tiếp tục xem xét loại vaccine tương tự của hãng Pfizer dành cho người cao tuổi. Trong khi đó, hãng Pfizer cũng đang tìm kiếm sự chấp thuận từ FDA để tiêm vaccine cho phụ nữ mang thai nhằm giúp bảo vệ trẻ từ trong bụng mẹ. Hiện chưa có loại vaccine cho trẻ nhỏ nhưng trẻ sơ sinh nguy cơ cao thường được tiêm liều thuốc bảo vệ hàng tháng trong mùa RSV và các cơ quan quản lý châu Âu gần đây đã phê duyệt lựa chọn tiêm mũi đầu tiên. Hiện FDA cũng đang xem xét liệu có phê duyệt thêm thuốc dùng một lần của hãng Sanofi hay AstraZeneca hay không.

"Đây là thời điểm rất thú vị với nhiều giải pháp phòng virus RSV tiềm năng được đưa ra sau nhiều năm không đạt được kết quả. RSV gây phiền toái giống như cảm lạnh đối với hầu hết mọi người nhưng thực sự nguy hiểm với trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có bệnh lý nền. Loại virus gây bệnh này có thể ngăn cản quá trình thở của trẻ sơ sinh bằng cách làm viêm đường hô hấp nhỏ hoặc len lỏi sâu vào phổi của người cao tuổi, gây ra viêm phổi.

Mang lại cơ hội phòng ngừa

Ở Mỹ, khoảng 58.000 trẻ em dưới 5 tuổi phải nhập viện vì RSV hàng năm và khiến hàng trăm trẻ nhỏ tử vong. Trong số những người cao tuổi, khoảng 177.000 người nhập viện vì virus RSV và khoảng 14.000 người tử vong hàng năm.

Tại sao phải mất quá lâu để tìm ra vaccine? Quá trình nghiên cứu đã phải trải qua thất bại lớn vào những năm 1960 khi mũi tiêm thử nghiệm đã làm trầm trọng hơn tình trạng nhiễm trùng ở trẻ nhỏ. Các nhà khoa học cuối cùng đã tìm ra cách tốt hơn để phát triển loại vaccine này mặc dù các loại vaccine hiện đại vẫn được thử nghiệm đầu tiên với người lớn.

Chưa có thuốc điều trị, vi rút RSV dễ lây lan ở trẻ em dưới 2 tuổi

Được biết, loại vaccine mới của hãng dược GSK dành cho người cao tuổi có thể kích hoạt hệ thống miễn dịch nhận ra loại protein trên bề mặt của RSV và chứa thành phần gọi là chất bổ trợ tăng cường tạo ra phản ứng miễn dịch.

Trong một nghiên cứu quốc tế với khoảng 25.000 người từ 60 tuổi trở lên, một mũi vaccine có hiệu quả khoảng 83% để ngăn ngừa nhiễm trùng phổi RSV và giảm 94% nguy cơ nhiễm trùng nghiêm trọng.

Để xem thời gian bảo vệ kéo dài bao lâu, hãng GSK đang theo dõi những người tham gia nghiên cứu trong 3 năm, so sánh một số người chỉ tiêm một lần trong thời gian đó và những người khác được tiêm nhắc lại hàng năm.

Các phản ứng điển hình của tiêm chủng là đau cơ và mệt mỏi. Một số gợi ý về rủi ro hiếm gặp nhưng nghiêm trọng thường có thể gây ra tê liệt tạm thời và hai trường hợp mắc loại viêm não và tủy sống.

FDA cho biết đang yêu cầu công ty tiếp tục nghiên cứu xem liệu thực sự có mối liên hệ nào với các vaccine khác hay không. Cụ thể, nếu CDC đưa ra khuyến nghị tiêm vaccine cho một số hoặc thậm chí tất cả người cao tuổi thì CDC có thể tiêm bổ sung một mũi khác vào mùa thu cùng với vaccine cúm hàng năm, hoặc có thể là mũi tiêm nhắc lại Covid-19 khác hay không.

Ông Schaffner, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Vanderbilt cho biết chúng tôi sẽ phải khuyến nghị người dân rằng loại virus "mà không phải ai cũng từng nghe nói đến này" thực sự là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe của người dân trong mùa đông.

Đây là loại virus dễ dàng lây truyền từ người sang người qua các dịch tiết đường hô hấp bị nhiễm virus như ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp như bắt tay. Virus RSV có thể tồn tại nhiều giờ trên các vật dụng như bàn ghế, đồ chơi của trẻ.

Quyết định trên của FDA đánh dấu sự chấp thuận đầu tiên trên toàn cầu đối với vaccine phòng ngừa virus RSV, tạo cơ hội ra đời đối với các loại vaccine tương tự từ các nhà sản xuất khác, trong đó có Pfizer, dự kiến sẽ sớm ra mắt trong thời gian tới./.