Điều cốt lõi trong giáo lý của cửa nhà Phật chính từ “vô ngã”. Khái niệm này có nghĩa là không có cái gì là của “Ta”, cho nên cũng không có cái gì thực là “của Ta”.

Đó chính là triết lý cao thượng mà chúng ta cần nghiên cứu và học hỏi, suy tư thấu đáo để khi gặp phải tình cảnh bị người khác nhục mạ, hủy hoại danh dự, ta vẫn có thể giữ được tâm trí bình thản.

Cần phải nhớ rằng, khi một ngời buông lời chửi mắng, sỉ nhục bạn, nếu bạn không “nhận” lời chửi mắng đó thì sẽ không muộn phiền vì nó.

Một người bị sỉ nhục nhưng có thể dùng tâm thái thản nhiên, ung dung, bình tĩnh mà đối đãi với mọi người tức là đã có phong độ của một trí giả, bậc đại trí huệ. Để có thể đạt được đến cảnh giới này, phải là người thực sự có tu dưỡng mới làm vậy được.

Đó được gọi là sự nhẫn nhục của tâm ý, tức là người nhẫn nhục trước nghịch cảnh của bản thân không có ý nghĩ than trách trời đất hay than thân trách phận.

Người nhẫn nhục trước cảnh bị hành hạ xác thân hay bị vu oan giá họa, nhục mạ đủ điều, cũng đều nhẫn cả. Chỉ giải thích một cách chân thật, không hề có ý nghĩ tức giận, trong lòng không nổi lên oán hận căm hờn sẽ trả thù sau này…

Thật đơn giản để nhận ra rằng, khi bị sỉ nhục và bạn cảm thấy phẫn nộ, cảm thấy khó chịu, điều đó có nghĩa là trong lời sỉ nhục đó có một phần sự thật, hoặc là trong vô thức, bạn tin rằng điều đó là thật. Phật dạy rằng càng khôn ngoan càng giỏi Nhẫn nhịn.

Do đó, hãy trung thực với bản thân nhìn nhận rằng đó có phải sự thật không? Nếu là sự thật, hãy cảm ơn họ. Còn nếu không phải sự thật, hãy đối mặt với một nụ cười duyên dáng và trả lời họ với một lời nói êm đềm, bạn sẽ là người khôn ngoan.

Lời nói ra có thể mang đến tác dụng tốt mà cũng có thể là lưỡi dao sắc bén khiến người nghe tổn thương. Lời Phật dạy về khẩu nghiệp: Ghi nhớ và tránh ngay kẻo lỡ.

Những lời nói quan tâm, an ủi có thể xoa dịu nỗi đau trong lòng, làm vơi đi tâm trạng buồn bã. Lời nói nhã nhặn, khuyên răn kịp thời có thể làm thay đổi suy nghĩ tiêu cực của đối phương, từ đó dần làm thay đổi những hành vi, việc làm bất thiện.

Ngược lại, những lời nói ác khẩu, sỉ nhục, lăng mạ có thể đẩy con người vào vực thẳm tội lỗi, khiến người ta ăn năn hối hận cả cuộc đời.

Theo luật nhân quả của Phật giáo, một việc làm, một câu nói, một ý niệm suy nghĩ, dù là thiện hay bất thiện đều dẫn đến một kết quả nhất định.

Bởi vậy, người xưa mới nói rằng “Phàm làm việc gì, đều cần suy nghĩ đến hậu quả của nó”, hay “Bồ tát sợ nhân, chúng sanh sợ quả”. 

Những người thường dùng lời lẽ thâm độc để mắng nhiếc, làm nhục người khác, trong cuộc sống hàng ngày, trước hết chính bản thân người ấy đã thể hiện bản chất thiếu đạo đức, thiếu văn minh trong lời nói. Từ đó làm hạ thấp uy tín của bản thân, khiến người xung quanh dần xa lánh họ.

Không chỉ bản thân người nói ra lời ác khẩu bị nhận nghiệp báo, mà người thân của họ ít nhiều cũng chịu ảnh hưởng. Nếu là bậc cha mẹ buông lời sỉ nhục con cái, những đứa trẻ đó sẽ tiếp nhận và mang theo mặc cảm trong quá trình trưởng thành, dẫn đến những hành vi bất thiện về sau.

Còn nếu là con cái thường nói những lời xấc xược, thô bạo,… thì chắc chắn cha mẹ sẽ buồn phiền, không yên lòng.