Đức Phật lý giải về việc hưởng phước giúp chúng ta hiểu rằng sự vận hành của cuộc sống rất kỳ diệu, ta chẳng thể nào dùng mắt thường của mình để đánh giá mọi việc một cách chủ quan được.
1. Đức Phật lý giải về việc hưởng phước của kẻ sát sinh
Thời Đức Thế Tôn còn đang tại thế có một người hành nghề sát sinh động vật tìm đến vua A-xà-thế để bày tỏ ước nguyện của mình. Vua hỏi: - Ông hãy nói rõ mong muốn của mình cho ta nghe!
- Thưa Ngài khi đến các dịp lễ hội mà Ngài cần người giết mổ súc vật hãy cứ giao việc đó cho tôi.
Nhà vua ngạc nhiên hỏi: - Không phải ai cũng chịu làm việc sát sinh vì sợ gánh thêm tội lỗi, tại sao nhà ngươi lại có mong muốn lạ vậy?
Người đồ tể này trả lời: - Kiếp trước thần là một người nghèo khó và mưu sinh bằng nghề giết cừu. May mắn là chính công việc đó đã giúp thần được lên cõi trời để hưởng phúc. Hết tuổi thọ cõi trời, tôi lại được đầu thai làm người, vẫn làm nghề giết cừu, sau khi chết lại được lên trời.
Nhiều lần như thế đến nay đã 6 lần tôi sinh ra làm người và giết cừu kiếm sống để mỗi lần chết được lên trời. Tôi đã tự mình trải nghiệm lợi ích của việc giết cừu nên mới mong Ngài tiếp tục tạo điều kiện cho tôi.
Vua A-xà-thế nghe xong vô cùng kinh ngạc, trong tâm nảy sinh nghi hoặc liền hỏi: - Ngươi có đang nói đùa chăng, mà cho dù là đúng như lời ngươi nói, nhưng làm sao ngươi biết được như vậy?
Người đồ tể vui vẻ trả lời: - Vì tôi có công năng túc mệnh thông nên có thể biết việc tiền kiếp của mình.
Nhà vua không tin đó là sự thật nên ông đã phải liền đi tìm Đức Phật xin được chỉ giáo.
Đức Phật Thích Ca Mâu Ni giải thích: - Người đồ tể nói hoàn toàn là sự thật, ông ta từ kiếp trước đã gặp một vị Phật Duyên Giác. Người này vui mừng, kính trọng, chăm chú nhìn tướng mạo trang nghiêm của vị Duyên giác từ đó xuất ra những niệm thiện nên tích được nhiều công đức. Chính vì điều này mà người đồ tể được lên trời sáu lần hưởng phúc, rồi sinh làm người, lại có khả năng nhớ được tiền kiếp.
Tuy nhiên, thiện ác báo ứng, làm việc ác vẫn chịu quả báo ác. Chỉ là do thiện báo hưởng chưa hết nên cơ duyên trổ ác nghiệp chưa đến, cho nên hiện tại ông ta chưa bị ác báo. Đến khi hết thọ mệnh của kiếp sống này, phúc báo hưởng cạn, ông ta sẽ phải xuống địa ngục, chịu quả báo cho tội giết cừu.
Sau khi chịu tội báo dưới địa ngục, lại chuyển sinh vô số lần làm cừu để bị giết thịt tiếp tục trả nợ. Người đồ tể này có công năng túc mệnh thông nhưng ở tầng thứ thấp nên chỉ có thể biết được một vài sự việc trong quá khứ. Đến đời thứ 7 sẽ không thể biết nên nay mới tới đời thứ 6 ông vẫn tưởng rằng nhờ giết cừu mà có thể lên trời hưởng phúc.
Sau khi nghe Đức Phật Thích Ca giải thích, vua A-xà-thế chợt giác ngộ. Ông tiếp tục tu hành, dạy người làm việc thiện không sát sinh, ông tin rằng thiện có thiện báo, ác có ác báo.
Bài học: Những gì chúng ta nhận định trên sự hiểu biết của mình có phần hạn chế. Nhất là quy luật vận hành của phước lộc không phải ai cũng đoán biết được một cách rõ ràng nên ta mới hay hiểu nhầm, oán thán sao người ác vẫn hay gặp vận may. Thế nên mới có việc như người đồ tể trong câu chuyện trên đây nghĩ rằng mình nhờ vào việc sát sinh mà được sinh Thiên. Đó là một nửa sự thật không phải sự thật. Theo lời Phật dạy, người giàu sang phú quý, thành công, may mắn không phải tự nhiên mà có được, đó là kết quả việc tu nhân, tích đức của họ trong vô số kiếp về trước. Trên đời này, không thể có một người nào đủ khả năng ban phước giáng họa như các truyền thuyết, việc tốt hay xấu xảy ra với ta là do chính ta tạo ra. Bên cạnh đó, những kẻ sát sinh, làm điều ác nhưng hiện vẫn gặp may vì họ đang hưởng phước cũ, thực tế là họ đã tự gieo vào tâm thức của mình sự độc ác, si mê, thù hận,... nên sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề, không những phải trả giá trong kiếp này mà còn cả trong những kiếp sau.
Trong cuộc sống hiện tại nhiều người đang sống ác mà vẫn được nhận quả lành nên khiến nhiều người không tin luật nhân quả nhưng không có nghĩa là nhân quả không tồn tại.
2. Nhận thức rõ rằng những gì ta biết rất hạn chế
Vua A-xà-thế chỉ giác ngộ khi nghe Đức Phật lý giải về việc hưởng phước, thế mới thấy rằng, hiểu biết của chúng ta rất hạn chế, càng tìm hiểu về cuộc sống này chúng ta càng thấy chúng mênh mông, rộng lớn tới nhường nào. Do đó, trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta nên tránh việc đánh giá một người, một sự việc dựa trên những nhận thức chủ quan hoặc khách quan của bản thân. Phán xét người khác thường là áp đặt suy nghĩ của mình một cách khiên cưỡng, máy móc, ích kỉ và phiến diện.
Phán xét người khác là một việc dễ hơn là làm, chúng ta thường có thái độ chỉ trích, chê bai, đả kích chứ không có ý định xây dựng.
Nhất là việc thông quan các mạng xã hội để phê phán hay nhận xét người khác càng gây ra những tác động vô cùng tiêu cực, đó là chưa nói tới những hậu quả nghiêm trọng khó lường.
Biết bao sự việc đau lòng đáng tiếc đã xảy ra chỉ vì người nói bất cẩn hoặc phán xét người khác khiến người đó không chịu được uất ức, tự sát chỉ vì đọc những lời bình luận tiêu cực hướng về phía mình. Không ai trên thế gian này sinh ra đã trở nên hoàn hảo. Ai trong chúng ta cũng có thiếu sót, cũng có lúc buông lời phán xét người khác. Bởi vậy, hãy nhớ rằng: Đừng phán xét người khác một cách dễ dàng; bình tĩnh lắng nghe, tỉnh táo xử lí những lời phán xét về mình. Thay vì phán xét ai đó, ta nên dành thời gian để vun xới ruộng phước của mình vì theo lời Phật dạy về may mắn thì ai càng có nhiều phước đức thì cuộc sống càng sung túc. Giống như người xưa thường nói: "Có phúc mặc sức mà ăn", do đó, hãy luôn ý thức rằng phải làm nhiều việc tốt, phải giúp đỡ nhiều người hơn nữa từ việc nhỏ cho tới việc lớn... Cứ tích lũy dần với niềm tin rằng khi phước một ngày nào đó hội tụ đủ thì thực hiện việc gì cũng hanh thông, thuận lợi cả.
3. Hãy bao dung với những lỗi lầm của người khác
Câu chuyện trên đây còn là lời nhắc nhở dành cho mỗi người: đừng bao giờ đánh giá dựa trên suy nghĩ chủ quan mà hãy xem xét trên tất cả các phương diện.
Chúng ta hay có thói quen phán xét sự việc và tin rằng mình cái gì cũng biết, càng là người thông minh, hiểu biết lại càng dễ mắc lỗi này. Sự thật là những gì người ta thể hiện ra cho chúng ta biết không hoàn toàn đúng với thực tế. Người giàu có nỗi khổ của người giàu, người nghèo có lo toan riêng của người nghèo, không ai giống ai. Mỗi người vẫn đang phải "diễn" tròn vai của mình trong cuộc sống này mà thôi. Do đó, hãy bao dung với mọi người xung quanh mình, đừng vội vàng đưa ra những lời phán xét xét làm tổn thương người khác, khiến sự việc trở nên trầm trọng hơn và cuối cùng, đến khi nhận ra sự thật thì đã quá muộn.
Ngay như Khổng Tử - một người được xem là kiến thức uyên thâm nhưng vẫn từng mắc sai lầm tương tự. Chuyện kể lại rằng có lần Khổng Tử cùng một số học trò xuất sắc của mình đi từ Lỗ sang Tề.
Thời gian đó khó khăn, mọi người sống trong cảnh lầm than, đói khổ, thế nhưng may mắn là thầy trò Khổng Tử được một nhà hào phú tặng cho một ít gạo. Đệ tử Tử Lộ cùng mọi người vào rừng kiếm củi còn Nhan Hồi được giao nhiệm vụ ở nhà nấu cơm. Khi Khổng Tử đang đọc sách, nghe tiếng động liền nhìn ra ngoài thấy Nhan Hồi đang mở vung, lấy đũa xới cơm cho vào tay, nắm lại nắm nhỏ và cho vào mồm. Ông cảm thấy vô cùng thất vọng với học trò ngoan của mình khi chứng kiến anh ta đang ăn vụng.
Khi Tử Lộ cùng mọi người mang rau về, nấu nướng xong mời Khổng Tử xuống nhà xơi cơm, ông khéo léo bày tỏ rằng muốn dùng cơm cúng cha mẹ vì thấy chạnh lòng vì lâu lắm mới có bữa cơm no đủ. Tất cả mọi người đồng ý nhưng Nhan Hồi lễ phép nói: - Thưa thầy, nồi cơm đã không còn sạch để mang đi cúng. Chuyện là cơm chín, con mở vung để kiểm tra thì một cơn gió thổi tới làm rơi bồ hóng và bụi trên nhà rơi xuống làm bẩn cả nồi cơm. Con đã nhanh tay đậy vung lại nhưng không kịp. Sau đó con đành xới phần cơm bẩn định bỏ đi nhưng cơm thì ít, anh em lại đông, nếu bỏ lớp cơm bẩn này thì làm mất một phần ăn, mọi người sẽ không đủ no. Vì thế cho nên con đã mạn phép thầy và tất cả anh em, ăn trước phần cơm bẩn ấy, còn phần cơm sạch để dâng thầy và mọi người. Vậy nên xem như con đã ăn cơm rồi, con xin phép không ăn cơm nữa, con chỉ ăn phần rau. Thưa thầy, nồi cơm đã ăn trước thì không nên cúng nữa ạ!
Những gì Nhan Hồi nói khiến Khổng Tử cảm thấy xấu hổ vì đã nghi ngờ lòng tốt của học trò. Ông than rằng: - Chao ôi! Thế ra trên đời này có những việc chính mắt mình trông thấy rành rành mà vẫn không hiểu được đúng sự thật! Chao ôi! Suýt nữa thì Khổng Tử này trở thành kẻ hồ đồ!.
Vậy nên, trong cuộc sống này hãy nhận thức rõ ràng rằng những hiểu biết của mình còn hạn hẹp và những điều mắt thấy, tai nghe cũng chưa hẳng là sự thât. Vậy nên, đừng vội vàng phán xét hay chỉ trích người khác khi bạn chưa thực sự hiểu rõ về hành động của họ.