Khi nói đến việc giữ gìn sức khỏe, việc bảo vệ chức năng não bộ cũng quan trọng như việc sức khỏe thể chất của bạn vậy. May mắn thay, những thói quen lành mạnh sẽ giúp bạn đạt được cả hai điều này.
Mặc dù bạn có thể mong muốn điều đó không xảy ra, nhưng cơ thể và bộ não của bạn sẽ dần dần bị phá vỡ khi bạn già đi. Và trong khi có vô số chế độ ăn kiêng, chất bổ sung và sản phẩm chăm sóc sức khỏe tuyên bố sẽ ngăn chặn sự suy giảm này, thì sự thật là lão hóa là điều không thể tránh khỏi. Nhưng tất nhiên, có những điều bạn có thể làm để giữ cho mình khỏe mạnh càng lâu càng tốt.
Vậy cụ thể về cách bảo vệ sức khỏe não bộ theo từng độ tuổi như nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết ở ngay bài viết dưới đây nhé!
Theo Viện Quốc gia về Lão hóa, có bốn chức năng chính về sức khỏe não bộ:
- Sức khỏe nhận thức đề cập đến mức độ bạn suy nghĩ, học hỏi và ghi nhớ.
- Chức năng vận động là khả năng não bộ của bạn tạo ra và kiểm soát các chuyển động cũng như sự cân bằng của cơ thể bạn.
- Chức năng cảm xúc bao gồm việc bạn có thể diễn giải và phản ứng tốt như thế nào với những cung bậc cảm xúc.
- Chức năng xúc giác đo lường mức độ cảm nhận và phản ứng của bộ não đối với các cảm giác khác nhau khi chạm vào, bao gồm áp lực, đau và nhiệt độ.
Khi mọi người nói về sức khỏe não bộ, họ thường đề cập đến sức khỏe nhận thức. Nhưng vì cả bốn chức năng của sức khỏe não bộ đều có mối liên hệ mật thiết với nhau, tất cả chúng có chức năng hỗ trợ cho nhau.
Giống như tất cả các khía cạnh của sức khỏe, một phần của sức khỏe nhận thức nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn. Các chuyên gia nói: “Các yếu tố di truyền có thể đóng một vai trò trong bệnh Alzheimer, chứng mất trí nhớ thể Lewy, bệnh Parkinson, chứng mất trí nhớ vùng trán thái dương và các tình trạng thần kinh thoái hóa khác dẫn đến >suy giảm nhận thức.”
Ngoài ra, việc có tiền sử gia đình và khuynh hướng di truyền đối với một số bệnh tim có thể làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức và các tình trạng sức khỏe nhận thức. Bên cạnh đó, huyết áp cao, cholesterol cao, đái tháo đường và lười vận động đều làm tăng nguy cơ đột quỵ, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nhận thức.
Điều đó nói rằng, các yếu tố lối sống cũng đóng một vai trò quan trọng trong sức khỏe nhận thức của bạn. Mặc dù yếu tố di truyền nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn, nhưng các yếu tố về lối sống cũng đóng vai trò quan trọng không kém.
Hoạt động thể chất rất quan trọng vì nó làm giảm nguy cơ mắc các vấn đề tim mạch đã đề cập ở trên, từ đó giảm nguy cơ đột quỵ và suy giảm nhận thức. Các chuyên gia khuyên bạn nên dành ít nhất 30 phút/ mỗi lần và năm lần/tuần để tập luyện. Bạn không cần phải dốc toàn lực vào mọi lúc. Tuy nhiên, sự kết hợp giữa hoạt động vừa phải (như đi bộ hoặc đi xe đạp thông thường) và rèn luyện sức mạnh, tập thể dục mạnh mẽ (như chạy hoặc quần vợt) sẽ mang lại nhiều lợi ích nhất.
Các hoạt động tinh thần và xã hội cũng quan trọng không kém vì chúng giữ cho bộ não của bạn nhạy bén. Cụ thể, các chuyên gia cho biết: “Để tránh các vấn đề về nhận thức sau này trong cuộc sống, mọi người nên cố gắng duy trì nhận thức ở tuổi trung niên bằng cách đọc, viết, sử dụng máy tính để gửi email và tham gia các hoạt động xã hội như chơi bài hoặc câu lạc bộ sách,..”
Đối với một số người, các hoạt động này là một phần bình thường của cuộc sống hàng ngày. Nhưng đối với những người khác, đặc biệt là những người lớn tuổi đã nghỉ hưu, có thể cần phải xây dựng những điều này trở thành thói quen hàng ngày của họ.
Các nghiên cứu giải thích rằng mối quan hệ giữa căng thẳng và sức khỏe nhận thức rất phức tạp. Cụ thể, căng thẳng là một phần bình thường của cuộc sống và căng thẳng ngắn hạn thực sự có thể là điều tốt vì nó thúc đẩy chúng ta tập trung và hành động. Tuy nhiên, căng thẳng mãn tính lại có thể ảnh hưởng xấu đến trí nhớ và tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ. Theo đó, các hoạt động tinh thần như chánh niệm và thư giãn có chủ ý, cũng đóng một vai trò đối với sức khỏe nhận thức.
Không có gì ngạc nhiên, một chế độ ăn uống bổ dưỡng cũng có thể giúp ích rất nhiều trong việc bảo vệ sức khỏe nhận thức của bạn khi già đi. Các chuyên gia dinh dưỡng đề xuất chế độ ăn Địa Trung Hải và Chế độ ăn kiêng để ngăn chặn tăng huyết áp (DASH) cho sức khỏe nhận thức. Tuy nhiên, bạn không cần phải ăn uống theo các quy tắc nghiêm ngặt để gặt hái những lợi ích sức khỏe mà các chế độ ăn kiêng này mang lại.
Cụ thể, chế độ ăn Địa Trung Hải nhấn mạnh vào ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau, đậu, đậu lăng, protein nạc và chất béo lành mạnh, những thứ mà bạn có thể thực hiện mà không cần chỉ ăn những thực phẩm phổ biến ở các nước Địa Trung Hải. Trên thực tế, các nguyên tắc của chế độ ăn Địa Trung Hải có thể phù hợp với tất cả các món ăn và sở thích. Chế độ ăn kiêng DASH khuyến khích lựa >chọn thực phẩm tương tự nhưng cũng khuyến nghị hạn chế lượng natri ăn vào ở mức 2.300 miligam mỗi ngày.
Tóm lại, một lối sống lành mạnh với chế độ rèn luyện thể chất và những bữa ăn dinh dưỡng, các hoạt động xã hội,...chính là những cách giúp sức khỏe nhận thức của bạn được khỏe mạnh và minh mẫn, bất chấp tuổi tác. Hy vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn có trả lời được câu hỏi “Sức khỏe nhận thức suy giảm? Cách bảo vệ sức khỏe não bộ theo từng độ tuổi” rồi nhé!