Bác sĩ Hoàng Cương, Bệnh viện Mắt Trung ương cho biết gần đây viện tiếp nhận một số trường hợp bị côn trùng bay vào mắt nhưng do xử lý không đúng cách đã khiến bệnh nhân bị giảm thị lực. Điển hình là trường hợp một nữ bệnh nhân 16 tuổi ở Hải Dương nhập viện trong tình trạng mắt phải sưng nề, phù mắt đỏ, thị lực chỉ còn 3/10.

Bệnh nhân cho biết lúc đang đi học về mất ngờ bị côn trùng bay vào mắt. Nữ sinh này đã dừng xe, nhờ bạn "thổi" vào mắt để côn trùng bay ra nhưng không được. Vì mắt cộm và khó chịu nên cô đã dụi mắt liên tục để côn trùng "trôi" ra nhưng do dụi mạnh quá, côn trùng bị nát trong mắt và bám vào màng mắt gây kích ứng. Về nhà, cô gái đã ra hiệu thuốc mua nước muối sinh lý và thuốc nhỏ mắt để nhỏ cho mắt bớt đỏ nhưng sau hơn 2 ngày tự chữa mắt nữ sinh này sưng vù nên được gia đình đưa tới bệnh viện.

Theo bác sĩ Cương, tình trạng dị vật bay vào mắt như côn trùng, bụi, phấn hoa... gặp khá phổ biến ở các cơ sở chuyên khoa mắt nhưng điều đáng nói là việc xử lý hầu hết đều không đúng cách. "Khi dị vật bay vào mắt, phản ứng đầu tiên của nhiều người thường có phản xạ dụi mắt liên tục đến khi cảm thấy dễ chịu hơn hoặc nhờ người khác "thổi" dị vật ra ngoài. Tuy nhiên điều này sẽ khiến dị vật bị cọ sát mạnh với mắt làm rách giác mạc. Nếu chẳng may do dụi mạnh khiến côn trùng nát và mắc rong mắt càng khiến chúng tiết nhiều độc tố hơn, thậm chí lông của côn trùng có thể xuyên sâu rất khó lấy ra và gây viêm nhiễm, suy giảm thị lực. Nếu là kiến ba khoang hay phấn bướm thì nguy cơ bị bỏng giác mạc rất cao. Ngoài ra, việc nhờ người khác thổi vào mắt cũng có nguy cơ gây viêm nhiễm mắt vì trong nước bọt của người thổi có chứa rất nhiều vi khuẩn gây hại, có thể xâm nhập khi thổi vào mắt.

Các bác sĩ khuyến cáo mắt là bộ phận rất dễ bị tổn thương nên dẫu chỉ là hạt cát, bụi hay côn trùng, hoá chất… bay vào đều có khả năng làm nhiễm trùng mắt, thậm chí gây biến chứng nguy hiểm cho mắt nhất là trẻ nhỏ.

Do đó, sơ cứu đúng cách vô trùng quan trọng. Đơn giản nhất là chớp mắt liên tục bởi đây chính là cách tốt để loại bỏ các dị vật nhỏ, khi nước mắt chảy ra sẽ loại bỏ sạch các dị vật nhỏ trong mắt trôi ra một cách tự nhiên. Trong trường hợp ở nhà có thể nhúng bên mắt có dị vật vào một bát nước sạch và chớp liên tục để dị vật trôi ra, tuyệt đối không dụi mắt. Sau đó, dùng nước muối sinh lý hay thuốc nhỏ mắt có thành phần Natri clorid 0,9% để tra mắt. Có thể tra liên tục 3- 4 lần sau đó để loại bỏ hoàn toàn dị vật, nhất là với những trường hợp bị côn trùng bay vào mắt.

Đối với dị vật lớn nên đến bệnh viện càng sớm càng tốt để dị vật ra khỏi mắt. Trên đường đến cơ sở y tế cần phải che mắt bằng vải ẩm. Không dụi mắt hoặc chà miếng vải lên mắt, chỉ cần giữ miếng vải ở đó để bảo vệ mắt. Trường hợp bị hoá chất bắn vào mắt nên ngâm hẳn mắt vào thau nước sạch hoặc dưới vòi nước trong khoảng 15-20 phút để loại bỏ hóa chất rồi đến ngay cơ sở y tế gần nhất.

Bác sĩ Cương cũng lưu ý nhiều người mắt thường rửa mắt bằng cách nhở nước muối sinh lý. Tuy nhiên khi sử dụng nước muối để rửa mắt hàng ngày cần phải lựa chọn phẩm có nguồn gốc, xuất xứ, không chất bảo quản để sử dụng cho chăm sóc mắt để an toàn vì mắt là cơ quan nhạy cảm, dễ phản ứng, dị ứng.

Ngoài ra, rất nhiều trường hợp thấy mắt đỏ sau khi bị dị vật đã tự ý mua và nhỏ các thuốc kháng sinh có thành phần corticoid (như dexamethason) để nhỏ. Một số bệnh nhân cho biết họ chỉ cần nhỏ vài giọt thuốc này đã cảm thấy rất dễ chịu, bớt cộm nhưng nếu sử dụng không đúng cách có thể gây tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể, viêm kết mạc bề mặt, mỏng lớp giác mạc, suy giảm thị lực và những tổn thương này thì không thể cứu vãn.

Các bác sĩ cũng cho biết thực tế đã có những hợp chỉ vì vài hạt bụi hay côn trùng bay vào mắt mà đã có người phải múc mắt do tự ý sử dụng thuốc kháng sinh để nhỏ mắt mà không đến cơ sở y tế khi có dấu hiệu bất thường.

Đặc biệt, bác sĩ Hoàng Cương cũng khuyến cáo mỗi người cần sử dụng một lọ thuốc nhỏ mắt riêng, kể cả nước muối sinh lý để tránh lây chéo, nhiễm khuẩn các >bệnh về mắt cho nhau.