Dậy sớm là một thuật ngữ tương đối, khác với khái niệm "dậy quá sớm" khi bạn có một giấc ngủ khỏe mạnh.

Bản thân thức >dậy sớm có nghĩa là hôm qua bạn không ngủ quá muộn, nếu bạn đi ngủ lúc 10 giờ tối và không ngủ muộn vào buổi sáng là điều bình thường, điều đó có nghĩa là bạn đã ngủ đủ giấc và chất lượng giấc ngủ tốt.

Nếu người ngủ không đủ thời gian mà phải dậy sớm thì tác hại không kém gì thức khuya.

Thức dậy quá sớm, giấc ngủ thường bị gián đoạn đột ngột, có thể dẫn đến ngủ theo quán tính, biểu hiện như chệnh choạng khi thức dậy, nhận thức sa sút, tâm trạng chán nản, trường hợp nặng có thể mất phương hướng, lú lẫn.

Ngoài ra, thức dậy sớm không nhất thiết là dấu hiệu của >sức khỏe mà có thể là dấu hiệu của chứng mất ngủ hoặc các vấn đề về giấc ngủ khác.

Giấc ngủ lành mạnh trước hết phải phù hợp với chu kỳ sinh lý của cơ thể con người. Thời gian ngủ tốt nhất là khoảng 10 giờ tối, buổi sáng thức dậy tự nhiên là phù hợp nhất với chu kỳ ngủ.

Dậy quá sớm vào buổi sáng có thể gây ra 3 tác hại

Cáu kỉnh hơn

Thức dậy quá sớm có thể dẫn đến mức độ cao hơn của cortisol, một loại hormone liên quan đến căng thẳg trong cơ thể. Những người thức dậy quá sớm dễ bị đau cơ, nhức đầu và cáu kỉnh.

Mệt mỏi nhân đôi

Bản thân thời gian ngủ không đủ, hơn nữa ban ngày dài hơn, thời gian ăn trưa và nghỉ trưa tương đối ngắn, cơ thể con người dễ bị mệt mỏi.

Thiếu ngủ

Thức dậy quá sớm cũng như thức khuya, có thể dẫn đến ngủ không đủ thời gian và sinh ra các triệu chứng thiếu ngủ. Ngoài tình trạng mệt mỏi, chóng mặt, giảm tập trung…, rối loạn chức năng miễn dịch trong thời gian dài còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh khác nhau.

Nếu thỉnh thoảng thức khuya, sáng hôm sau bạn có thể dậy muộn hơn một chút nhưng không nên nằm trên giường, buổi trưa nên chợp mắt khoảng 30 phút là tốt nhất.

Đi ngủ muộn ảnh hưởng gì đến cơ thể?

Có người nói: “Tôi đi ngủ muộn, sáng dậy muộn, có thể bù đắp được thiệt hại không”. Vậy đâu là sự khác biệt giữa "đi ngủ muộn và dậy muộn" và "đi ngủ sớm và dậy sớm"?

Đồng hồ sinh học hay còn gọi là nhịp sinh học hay nhịp điệu sinh học được ví như một đôi bàn tay vô hình điều chỉnh trạng thái sinh lý của cơ thể con người. Ngủ đủ 8 tiếng, đi ngủ sớm dậy sớm càng phù hợp với nhịp sinh học của cơ thể con người, còn việc đi ngủ muộn, dậy muộn có thể gây rối loạn nhịp sinh học, ảnh hưởng khó lường đến sức khỏe.

Rối loạn giấc ngủ

Biểu hiện điển hình nhất của rối loạn nhịp sinh học là bạn làm việc hoặc chơi khi lẽ ra nên ngủ vào ban đêm và cảm thấy buồn ngủ khi lẽ ra nên thức vào ban ngày.

Nguy cơ suy tim cao

Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ cho thấy việc đi ngủ muộn và thức dậy muộn vào các ngày trong tuần, tức là đi ngủ sau 11 giờ đêm hoặc thức dậy sau 8 giờ sáng, làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh suy tim mãn tính.

Trạng thái tinh thần kém

Mất ngủ trong thời gian dài không chỉ gây rối loạn nhịp sinh học của bản thân mà còn ảnh hưởng đến công việc, học tập, gây ra các vấn đề như kém tập trung, kém phán đoán, rối loạn ăn uống.

Tăng nguy cơ mắc bệnh

Ngủ muộn trong thời gian dài dẫn đến suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể. Trẻ thức khuya ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển, người già thiếu ngủ sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh như bệnh Alzheimer, bệnh Parkinson.

Gây đột biến gen

Ở góc độ di truyền học, cơ chế nhịp điệu sinh học được quyết định bởi các gen trong cơ thể, vì vậy nó có khả năng di truyền cho thế hệ sau.

Trong những năm gần đây, nhiều quốc gia đã phát hiện ra một số "gia đình không ngủ được", và các thành viên của những gia đình này đã không ngủ ngon trong ba mươi bốn mươi năm. Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng các gen nhịp điệu ở một số vùng não của những bệnh nhân hiếm hoi này bị đột biến hoặc bị gián đoạn.

Muốn dậy sớm thì tiền đề là phải đi ngủ sớm và đảm bảo thời gian ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày để cơ thể tràn đầy năng lượng.

Làm thế nào để đi vào giấc ngủ sớm?

Theo nhịp điệu sinh học

Suốt cả ngày lẫn đêm, nhiệt độ cơ thể, mạch đập, huyết áp, trí nhớ, mức tiêu thụ oxy và mức tiết hormone của con người đều thay đổi.

Nói chung, cơ thể con người bắt đầu tiết ra melatonin sau 21:00. Nên nghe nhạc êm dịu trong khoảng thời gian từ 21:00 đến 23:00 để thư giãn cơ thể và tinh thần. Từ 23 giờ đến 3 giờ sáng được coi là thời điểm tốt nhất để đi vào giấc ngủ sâu.

Cải thiện môi trường giấc ngủ

Nếu môi trường quá sáng, ồn ào, quá nóng hoặc quá lạnh đều không thích hợp cho giấc ngủ. Không chạm vào các sản phẩm điện tử 1 giờ trước khi đi ngủ.

Không đi ngủ khi bụng đói hoặc no, tránh ăn và uống nhiều nước hai giờ trước khi đi ngủ.

Chất liệu của chăn, ga, vỏ gối, đồ ngủ đều sẽ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, nên chọn cho mình một bộ chăn ga gối thật thoải mái.

Tập thể dục trong ngày

Trong ngày, bạn có thể chọn chạy bộ, bơi lội, yoga,… thời gian tập khoảng 60 phút. Tránh tập thể dục trước khi đi ngủ sẽ làm não bộ hưng phấn quá mức, ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Làm thế nào để dậy sớm?

Đặt báo thức >âm nhạc

Ngoài việc chọn những bản nhạc mình thường thích nghe, chúng ta cũng có thể chọn những giai điệu nhẹ nhàng, giúp chúng ta chuyển từ trạng thái ngủ sang thức hiệu quả hơn.

Thức dậy và xem một số nội dung thú vị, thư giãn

Sau khi thức dậy, bạn có thể bật điện thoại di động và xem một số nội dung thú vị hoặc thư giãn, có thể đạt được hiệu quả sảng khoái.

Ngồi trên giường trong hai phút

Ngồi dậy từ từ duỗi người ra, ngồi hai phút, để hơi lạnh ngoài giường kích thích đầu óc tỉnh táo, sau đó đứng dậy vận động.

Uống một ly nước ấm

Uống một ly nước ấm sau khi thức dậy vào buổi sáng có thể kích thích dạ dày và ruột đã được nghỉ ngơi qua đêm bắt đầu làm việc, gửi tín hiệu ăn uống, cơ thể sẽ theo đó mà thức dậy. Lưu ý không nên uống nước lạnh, lâu dài sẽ không tốt cho sức khỏe đường tiêu hóa.