Trung tâm Y tế cộng đồng thành phố Osaka (Nhật Bản) vừa thu hồi 18.168 chai tương ớt Chinsu nhập khẩu từ Việt Nam, do có chứa chất phụ gia thực phẩm chưa được kiểm định.

Theo kết quả phân tích của Viện nghiên cứu Công nghệ thực phẩm Tokyo, hàm lượng axit benzoic trong các chai tương ớt Chinsu vừa bị thu hồi ở mức 0,41-0,45 g/kg. Đây là chất cấm sử dụng trong tương ớt ở Nhật Bản.

Axit benzoic là gì và có ảnh hưởng xấu đến >sức khỏe của con người không?

Axit benzoic là gì?

Trao đổi với Zing.vn chiều 6/4, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội - cho biết benzoic là axit nằm trong nhóm phụ gia thực phẩm, có tác dụng chống lại vi sinh vật, đặc biệt là nấm mốc. 

Axit benzoic tác dụng theo cơ chế trực tiếp. Khi các phân tử axit benzoic khuếch tán vào bên trong tế bào vi sinh vật, nó sẽ tác động lên một số enzyme, gây hạn chế sự trao đổi chất, làm ức chế quá trình hô hấp của tế bào, ức chế quá trình oxy hóa glucose và pyruvate.

Đồng thời, nó làm tăng nhu cầu oxy trong suốt quá trình oxy hóa glucose nên có tác dụng ngăn cản sự phân đôi của vi khuẩn, ức chế sự phát triển của nấm men và nấm mốc gây hư hỏng thực phẩm. Khả năng chống nấm mốc của axit benzoic cao hơn đối với nấm men và vi khuẩn.

Ngoài tương ớt, axit benzoic còn được dùng trong các thực phẩm khác như sữa lên men, quả ngâm giấm, hoa quả ngâm đường, các loại sản phẩm nước trái cây, rau thanh trùng, bánh kẹo.

Liều lượng cho phép như thế nào?

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Ủy ban Tiêu chuẩn Thực phẩm của Liên Hợp Quốc (Ủy ban Codex) có cho phép sử dụng chất này để bảo quản thực phẩm với hàm lượng 0,1% trong sản phẩm. Ở Việt Nam, quy định của Bộ Y tế cũng cho phép sử dụng phụ gia này với nồng độ tối đa 0,1%, tức 1 g/1 lít, 1 g/1 kg.

Lý giải về hàm lượng này, PGS Thịnh cho hay: “Chất bảo quản chắc chắn ít nhiều sẽ gây tác hại xấu tới sức khỏe, tuy nhiên, có ngưỡng chấp nhận được, bởi chúng còn an toàn hơn nếu thực phẩm bị nấm mốc”.

Đối với con người, khi vào cơ thể, nó tác dụng với glucocol chuyển thành acid purivic không độc, thải ra ngoài. Liều lượng gây độc ở người là 6 mg/kg thể trọng. Nếu ăn nhiều axit benzoic, cơ thể sẽ bị ảnh hưởng vì glucocol dùng để tổng hợp protein sẽ bị mất do tác dụng với axit benzoic để giải độc. Ngoài ra, axit benzoic có thể tác động hệ hô hấp và hệ thần kinh trung ương, gây kích ứng mắt.

"Ăn quá nhiều, vượt hàm lượng cho phép sẽ nguy hiểm"

PGS Thịnh cho hay hiện nay, người ta quan tâm hàm lượng, nồng độ của chất phụ gia mà chưa chú ý tới lượng ăn vào. Ví dụ, ở ngưỡng 0,1% axit benzoic có trong thực phẩm là an toàn, nhưng chúng sẽ không còn an toàn nếu lượng ăn vào quá nhiều, vượt hàm lượng cho phép.

“Tuy nhiên, với tương ớt, người ta chỉ ăn như gia vị, không ăn quá nhiều nên không đáng lo ngại. Theo chuẩn quy định, khi ăn một lít tương ớt mới nạp vào người 1 g axit benzoic, nhưng không ai ăn nhiều đến như vậy”, ông Thịnh nói.

Cũng theo chuyên gia này, mặc dù quốc tế, trong đó có Việt Nam, cho phép sử dụng axit benzoic trong thực phẩm nhưng Nhật Bản lại không.

“Việc dùng axit benzoic tùy từng nước có cho phép hay không, liên quan nhiều vấn đề khác. Nhật Bản không cho phép sử dụng trong tương ớt. Không thể nói luật pháp Việt Nam cho phép mà nước khác phải công nhận”, PGS Thịnh nêu quan điểm.

Chính quyền thành phố Osaka, Nhật Bản, đã ra lệnh thu hồi toàn bộ 18.168 chai tương ớt Chinsu nhập khẩu từ Việt Nam do có chứa axit benzoic, axit sorbic... Axit benzoic, theo quy định của Nhật, không được sử dụng trong tương ớt. Trong khi đó, với tương ớt Chinsu, Trung tâm y tế công cộng Osaka kiểm tra thấy hàm lượng chất này là từ 0,41-0,45 g/kg.

Theo cơ quan chức năng Nhật, số tương ớt Chinsu này đã vi phạm khoản 2 điều 11 Luật vệ sinh thực phẩm Nhật. Các sản phẩm của Masan cũng không được dán nhãn đầy đủ để khuyến cáo người dùng.

Xác nhận lô hàng Chinsu bị thu hồi tại Nhật, Masan cho rằng nhiều khả năng đây là sản phẩm dành riêng thị trường Việt Nam. Công ty Cổ phần Hàng tiêu dùng Masan cho biết "chưa từng xuất khẩu trực tiếp hoặc gián tiếp tương ớt Chinsu cho Công ty Javis Co., Ltd hoặc Công ty ISC Industrial Co., Ltd, 2 doanh nghiệp có liên quan trực tiếp đến lô hàng bị thu hồi tại Nhật.