Trẻ cao hơn ngày hè vì được vận động

Chị Nguyễn Thu Vy (ở Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ, không hiểu vì sao con ăn uống đầy đủ, chăm sóc không thiếu thứ gì mà con vẫn còi. Thế mà đợt nghỉ hè này, ai cũng bảo con chị cao hẳn lên một cái đầu, lấy thước đo thì đúng là con thêm 5cm.

"Bình thường hai vợ chồng đi ngủ muộn nên con cũng theo lịch bố mẹ. Nhiều hôm con thức cùng đến hơn 11 giờ, có khi ngoài 12 giờ là chuyện thường. Trong những ngày hè này, con được ngủ sớm hơn và vợ chồng tôi cũng cho con đi tập bơi và tham gia những hoạt động hè. Không biết có phải vậy mà con cao hơn không?", chị Vy nói.

Không chỉ chị Vy mà rất nhiều cha mẹ ngỡ ngàng khi phát hiện con mình cao hơn rất nhiều sau đợt nghỉ hè. Về điều này, ThS. BS Lê Thị Hải – nguyên Giám đốc Trung tâm Tư vấn >dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho hay, chiều cao của mỗi người phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó 4 yếu tố ảnh hưởng trực tiếp là 20% là do di truyền, 32% là do dinh dưỡng, hơn 40% còn lại thuộc về giấc ngủ và vận động.

Thường trong ngày hè trẻ có chiều cao tối ưu hơn do ngày hè trẻ không phải đi học nhiều, không căng thẳng bài tập lại được chú trọng hơn trong việc rèn luyện thể chất, đảm bảo dinh dưỡng tốt hơn. Trẻ ngủ nhiều, ngủ sớm nên hormone tăng trưởng càng tiết ra nhiều. Đây là yếu tố tác động mạnh mẽ đến chiều cao.

Với trẻ nhỏ, giấc ngủ cũng rất quan trọng. Khi ngủ cơ thể sẽ tiết ra lượng hormone GH (hormon tăng trưởng) tăng tiết gấp 4 lần khi thức. Hormone tăng trưởng (GH) được não bộ tiết ra mạnh nhất và đầy đủ nhất lúc trẻ ngủ say, khoảng từ 10 - 11h đêm đến 1-2h sáng. Khi trẻ được quan tâm giấc ngủ sẽ tốt.

ThS.BS Nguyễn Văn Tiến, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cũng cho rằng, nhiều người nghĩ chỉ cần bổ sung cho trẻ đầy đủ canxi là con sẽ cao. Thực tế nếu chỉ bổ sung canxi và các chất dinh dưỡng mà không kết hợp với các yếu tố khác như giấc ngủ, chế độ >luyện tập thì cũng kém hiệu quả. Trong năm học, nhiều bậc phụ huynh còn cho con học quá nhiều, nặng nề về điểm số nên không có thời gian cho trẻ ngủ đủ giấc cũng như hoạt động thể dục thể thao nên khó phát triển chiều cao tối ưu.

Việc tập luyện thể thao vào kỳ nghỉ hè sẽ giúp trẻ tăng cường >sức khỏe, kích thích sự phát triển xương khớp. Những bộ môn thích hợp trong kỳ nghỉ hè như bóng đá, điền kinh, bóng rổ, bơi lội…

Để trẻ có giấc ngủ đạt "chất lượng" cần không sử dụng điện thoại hoặc màn hình điện tử ít nhất là 30 phút trước khi ngủ. Trẻ được ngủ ở môi trường thoải mái, nhiệt độ mát mẻ, không có quá nhiều tiếng ồn. Đồng thời mặc áo quần thoải mái để không hạn chế sự lưu thông của máu.

Ăn gì để tăng chiều cao?

ThS.BS Nguyễn Văn Tiến cho rằng, không phải như cân nặng muốn tăng lúc nào cũng được, >tăng chiều cao cho trẻ chỉ có thời điểm nhất định nên tránh bỏ lỡ các giai đoạn vàng.

Trong các yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao, di truyền là yếu tố không tác động được nhưng nhóm các yếu tố còn lại có thể tác động, cải thiện được. Bởi vậy cần chú ý:

Năng lượng: Nhu cầu năng lượng từ 1.900-2.300 kcal/ngày/nữ và 2.100-2.800 kcal/ngày/nam. Để đáp ứng được nhu cầu, trẻ cần ăn 3 bữa một ngày, ăn đủ no và đủ chất dinh dưỡng.

Đạm: Protein rất cần thiết để phát triển về chiều cao và cân nặng, vì chất đạm giúp tạo nên cấu trúc của tế bào, tạo nên các nội tiết tố (hoóc môn) và đáp ứng khả năng miễn dịch cơ thể. Nhu cầu protein hàng ngày là 50-70 g/nam và 50-60 g/nữ, tỷ lệ protein động vật/protein tổng số là ≥ 35%, năng lượng từ chất protein cung cấp chiếm 13-20% năng lượng của khẩu phần. Nguồn protein động vật cung cấp cho bữa ăn từ thịt, cá, trứng, sưa, tôm, cua... Nguồn protein thực vật từ đậu đỗ, vừng, lạc.

Chất béo: Chất béo là nguồn cung cấp năng lượng, giúp hòa tan và hấp thu các loại vitamin tan trong dầu như vitamin A, E, D, K. Nhu cầu về lipid từ 60-78 g/ngày/nam và 55-66 g/ngày/nữ, tỷ lệ cân đối giữa lipid động vật và lipid thực vật là 70% và 30%. Năng lượng do lipid cung cấp trong khẩu phần chiếm khoảng 20-30%.

Chất sắt: Nhu cầu sắt hàng ngày được đáp ứng thông qua chế độ ăn giàu sắt và sắt có giá trị sinh học cao. Tuy nhiên, ở nước ta khả năng tiếp cận các nguồn thức ăn động vật có lượng sắt gía trị sinh học cao từ khẩu phần là rất thấp. Vì vậy, ngay giai đoạn đầu vị thành niên, đặc biệt là trẻ gái cần uống bổ sung viên sắt hoặc viên đa vi chất hàng tuần. Trẻ trai vị thành niên nhu cầu sắt 11-17 mg/ngày, trẻ nữ cần 11-29 mg/ngày. Thức ăn giàu sắt có nguồn gốc động vật như thịt bò, tiết bò, trứng gà, trứng vịt, tim lợn, gan gà,..

Vitamin A: Cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường, tăng cường khả năng miễn dịch giảm tỷ lệ nhiễm trùng và tử vong. VitaminA có nhiều trong thức ăn động vật như gan, trứng, sữa...; thức ăn thực vật cung cấp nguồn caroten như rau xanh, giấc, quả màu vàng. Nhu cầu vitaminA hàng ngày lứa tuổi vị thành niên là 800 µg /ngày/nam và 650 µg/ngày/nữ.

Canxi: Rất cần cho lứa tuổi dậy thì vì tốc độ tăng trưởng chiều cao rất nhanh nhu cầu canxi nhiều, vì vậy nhu cầu can xi là 1.000 mg/ngày. Canxi cùng với phospho để duy trì và hình thành bộ xương, răng vững chắc. Nhu cầu vitamin D tuổi vị thành niên là 15 µg/ngày. Sữa là sản phẩm cung cấp nguồn chất đạm và can xi, với trẻ không thích uống sữa, có thể dùng các sản phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai hoặc sử dụng các thực phẩm giàu can xi như tôm, cua, cá và hải sản.

Kẽm cần thiết cho sự tăng trưởng cả cân nặng và chiều cao của cơ thể. Thiếu kẽm, sự chuyển hóa của các tế bào vị giác bị ảnh hưởng, gây biếng ăn do rối loạn vị giác. Nhu cầu kẽm hàng ngày là 9-10 mg/nam và 7-8 mg/nữ. Thực phẩm nhiều kẽm là tôm đồng, lươn, hàu, sò, gan lợn, sữa, thịt bò, lòng đỏ trứng, cá, đậu nành, các hạt có dầu (hạnh nhân, hạt điều, đậu phộng...).

Vitamin C giúp hấp thu và sử dụng sắt, canxi và axit folic. Ngoài ra nó còn có chức năng chống dị ứng, tăng khả năng miễn dịch, kích thích tạo dịch mật, bảo vệ thành mạch. Vitamin C có nhiều trong các loại rau xanh, quả chín. Nhu cầu vitamin ở tuổi vị thành niên là 95 mg/ngày.