Trong phương pháp >ăn dặm kiểu Nhật, cách tăng độ thô theo từng giai đoạn phát triển của bé là bước rất quan trọng để bé làm quen dần với thức ăn thô và hoàn thành tốt kĩ năng ăn uống.

Từ kinh nghiệm chăm bé Lambo (9 tháng tuổi, hiện sinh sống tại Hà Nội), chị Khánh Linh đã chia sẻ cách tăng độ thô thức ăn cho bé qua 4 giai đoạn ăn dặm như sau:

1. Giai đoạn 1: 5 - 6 tháng tuổi - "Giai đoạn nuốt chửng"

Độ cứng cơ bản: Giống canh/súp

Giai đoạn này bé chưa cử động lưỡi tốt, lưỡi chỉ có thể cử động ra phía trước và phía sau, vì thế mẹ chế biến thức ăn ở trạng thái lỏng như canh/súp sao cho thức ăn di chuyển dễ dàng trong miệng. Cho bé ăn khi bé đói, mỗi ngày 1 lần trước giờ cho bé bú sữa, bắt đầu bằng cháo với tỉ lệ 1:10 (1 gạo, 10 nước) đã rây mịn, thử cho bé từ 1 thìa. Mới đầu mỗi ngày chỉ nên cho bé ăn 1 loại thực phẩm.

Độ thô thức ăn:

- Cháo: Cháo tỉ lệ 1:10 rây qua lưới 2, 3 lần thật mịn sao cho không còn hạt cháo và thêm nước dashi để làm loãng cháo hơn. Sau khi bé quen, giảm số lần rây và giảm lượng nước dashi để cháo giảm độ loãng.

- Củ quả: Hấp/luộc mềm rây nghiền ngay khi còn nóng sẽ dễ dàng hơn, cho thêm nước dashi để làm sánh.

- Rau: Lấy phần lá, luộc mềm, thái nhỏ theo hai chiều ngang và dọc, rây nghiền cho đến khi mịn.

- Cá thịt trắng: Sau khoảng 3 tuần bé đã quen với ăn dặm, bé có thể ăn cá thịt trắng (như cá tuyết, cá bơn, cá lưỡi trâu). Luộc, bỏ da và xương, thêm nước rây nghiền nhuyễn đến mịn.

Số lần ăn: Sau 1 tháng, lượng bé ăn được đã tăng lên thì chuyển 1 ngày tăng thêm 1 bữa phụ buổi chiều.

Lượng ăn trong 1 lần:

- Tinh bột: Cháo tỉ lệ 1:10 từng thìa một.

- Rau củ quả: Từng thìa một.

- Chất đạm: Đậu phụ 1 thìa hoặc cá thịt trắng 1 thìa.

2. Giai đoạn 2: 7-8 tháng tuổi - "Giai đoạn nhai trệu trạo"

Bé có thể nghiền thức ăn bằng lưỡi và hàm trên, cử động giống như khi ta đang càu nhàu. Dần dần cho thêm những thức ăn dạng hạt với độ cứng giống như đậu phụ.

Độ cứng cơ bản: Giống đậu phụ

Dấu hiệu chuyển từ giai đoạn nuốt chửng sang giai đoạn nhai trệu trạo:

- Bé di chuyển lưỡi, đẩy thức ăn vào sâu trong miệng và nuốt chửng tốt.

- Bé ham ăn hơn so với lúc đầu ăn dặm.

- Ngoài cháo ra, những thức ăn mà bé có thể ăn được như rau, cá thịt trắng đang nhiều lên.

- Thời gian ăn dặm đã ổn định.

Độ thô thức ăn:

- Cháo tỉ lệ 1:7 (1 gạo, 7 nước). Nửa đầu giai đoạn 2, nấu cháo 1:7 chín mềm xong rây 8 phần rây, 2 phần còn lại nghiền thô bằng thìa rồi dần dần giảm lượng rây. Nửa sau giai đoạn 2 (7,5 - 8 tháng) nấu cháo 1:7 xong chỉ cần nghiền thô bằng thìa.

- Củ quả: Nửa đầu giai đoạn hấp/luộc mềm, 8 phần rây, 2 phần còn lại nghiền thô bằng thìa rồi dần dần giảm lượng rây. Nửa sau giai đoạn chỉ cần nghiền thô, nếu muốn để lại hình dạng của thức ăn thì thái hạt lựu, luộc mềm như đậu phụ, tức là có thể nghiền nát bằng 1 lực nhỏ.

- Rau: Nửa đầu giai đoạn luộc mềm, băm nhuyễn. Nửa sau giai đoạn luộc mềm, cắt nhỏ cả 2 chiều ngang và dọc.

- Cá, thịt trắng: Cá hấp/luộc, bỏ da và xương rồi miết tơi trên bàn mài đinh khi còn nóng, sau có thể gỡ thô bằng dĩa. Đối với thịt, dù băm nhuyễn nhưng cấu trúc thịt vẫn không tơi mềm bằng cá thì bạn có thể 8 phần rây, 2 phần còn lại giữ nguyên cấu trúc, sau dần dần giảm lượng rây.

Số lần ăn: Bé đã có thể ăn 1 ngày 2 bữa, 1 lần vào buổi sáng, 1 lần vào buổi chiều tối.

Lượng ăn trong 1 lần:

- Tinh bột: 50-80g.

- Rau củ quả: 20-30g.

- Chất đạm: Cá 10-15g/thịt 10-15g/đậu phụ 30-40g/1/3 lòng đỏ trứng gà hoặc sản phẩm từ sữa 50-70g (Bước vào giai đoạn này, bé đã có thể ăn các sản phẩm từ sữa. Hãy cho bé ăn sữa chua không đường).

3. Giai đoạn 3: 9-11 tháng tuổi - "Giai đoạn nhai tóp tép"

Độ cứng cơ bản: Giống như chuối

Lưỡi cử động lên xuống, bé đã có thể đẩy thức ăn đến hàm, nghiền nát hoặc gặm bằng răng cửa. Giai đoạn này bé có thể chuyển sang thức ăn có độ cứng giống như chuối chín.

Độ thô thức ăn:

- Cháo tỉ lệ 1:5 (1 gạo, 5 nước) trạng thái vẫn còn hình dạng hạt gạo. Dần dần bé đã quen thì chuyển sang cháo tỉ lệ 1:3 (1 gạo, 3 nước), cháo đặc nguyên hạt.

- Củ quả: Hấp/luộc đến khi đạt được độ cứng có thể nghiền nát bằng ngón tay rồi cắt nhỏ 5-6mm.

- Rau: Luộc mềm, cắt nhỏ theo hai chiều ngang dọc để bé cảm thấy hơi cứng khi cắn.

- Cá thịt trắng: Luộc, bỏ da và xương, cắt miếng 5-8mm.

Đặc trưng lớn của giai đoạn này là bé có nhu cầu tự ăn. Nếu để đồ ăn trước mặt, bé sẽ bốc và đưa vào miệng. Bốc ăn thể hiện bé tìm hiểu hình dáng của thức ăn và cảm giác bằng ngón tay nên không được ngăn cản bé.

Từ tháng thứ 9 trở đi, lượng sắt mà bé nhận được khi ở trong bụng mẹ giảm đi nên cần phải đưa vào thực đơn của bé các thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, cá và gan.

Số lần ăn: 1 ngày 3 lần. Tạo thói quen về bữa ăn cho bé thành 1 ngày ăn 3 bữa. Ngoài ra, tạo không khí ăn uống vui vẻ cho bé cùng gia đình cũng rất quan trọng.

Lượng ăn trong 1 lần:

- Cháo tỉ lệ 1:5 (cháo nguyên hạt) 90g, cháo tỉ lệ 1:3 (cơm nát) 80g.

- Rau củ quả 30-40g.

- Chất đạm: Cá 15g/thịt 15g/đậu phụ 45g/nửa quả trứng cả lòng trắng và lòng đỏ hoặc sản phẩm từ sữa 80g.

4. Giai đoạn 4: 12-18 tháng tuổi - "Giai đoạn nhai thành thạo"

Độ cứng cơ bản: Như thịt viên

Giai đoạn này, bé đã cử động cả lưỡi và cằm một cách thuần thục, răng hàm cũng bắt đầu mọc nên bé có thể nhai nát thức ăn.

Độ thô thức ăn:

- Cơm: cơm nát. Hơi nhiều nước hơn so với cơm bình thường, trạng thái mềm. Khi bé đã quen thì chuyển sang cơm.

- Củ quả: Hấp/luộc đến khi đạt độ cứng có thể cắt dễ dàng bằng dĩa, cắt miếng to vừa miệng.

- Rau: Luộc mềm, cắt rộng 1cm để bé cảm giác được xơ.

- Cá, thịt: Luộc, bỏ da và xương, cắt miếng to vừa ăn sao cho bé cảm giác được thớ của miếng cá.

Số lần ăn: 1 ngày 3 bữa chính và 1 bữa phụ.

Lượng ăn 1 lần:

- Cơm nát 90g, cơm 80g.

- Rau củ quả 40-50g.

- Chất đạm: Cá 15g-20g/thịt 15g-29g/đậu phụ 50g-55g/trứng 1/2 - 2/3 quả hoặc sản phẩm từ sữa 100g.

Đây là giai đoạn quan trọng chuyển giao từ bữa ăn được cho ăn đến bữa ăn tự mình ăn. Việc dọn dẹp sau đó rất vất vả nhưng khi bé có ham muốn ăn thì hãy để cho bé tự do. Thực phẩm mà bé có thể ăn được cũng nhiều lên, bé có thể lấy hầu hết các chất >dinh dưỡng và năng lượng từ thức ăn. Lúc này, mẹ cần phải nghĩ đến thực đơn có sự cân bằng dinh dưỡng tốt. Cơ thể bé vẫn ở giai đoạn phát triển nên điều quan trọng là mẹ phải cố gắng để bữa ăn của bé ít muối và chất béo.

Chị Khánh Linh lưu ý: "Trong quá trình tăng độ thô thức ăn, nhiều bé chưa quen dễ bị oẹ thì các bạn đừng quá lo lắng, hãy tăng thô từ từ từng chút một đúng cách, dần dần bé sẽ quen và hết sau vài ngày. Các bạn đừng nên vì thấy bé có biểu hiện oẹ khi tăng thô mà bỏ không dám tăng thô nữa, sau này bé sẽ mất kĩ năng nhai, chỉ nuốt chửng và hễ ăn gì thô là ọe".

Cùng theo dõi sự thay độ thô thức ăn qua các giai đoạn: