Tình trạng trẻ dậy thì sớm ngày càng trở nên phổ biến. Nhiều người đặt câu hỏi liệu gà rán, nước ngọt có phải là một trong những "thủ phạm" gây ra tình trạng này?
Thấy cháu gái Ly Ly 9 tuổi còi cọc, để bồi bổ >sức khỏe, ông bà cho cô bé bổ sung nhiều thịt, cá. Nghe nói sữa bột có thể nâng cao khả năng miễn dịch nên cho cháu uống vài cốc mỗi ngày.
Bằng cách này, Ly Ly đã tăng được 10 cân trong 3 tháng. Khi đang tắm, mẹ của cô bé nhận thấy ngực của cô bé nở ra và bị đau bụng kinh không lâu sau đó. Nhận thấy có điều gì đó không ổn, mẹ của Ly Ly vội vàng đưa con đến bệnh viện.
Sau khi khám sức khỏe, bác sĩ nhận thấy ngực của Ly Ly phát triển gần bằng người trưởng thành và tuổi xương của cô bé là 12,5 tuổi, khẳng định cô bé bị dậy thì sớm.
Với sự phát triển của xã hội, điều kiện sống của người dân đã được cải thiện rất nhiều, nhưng cùng với đó tình trạng dậy thì sớm ở trẻ em ngày càng trở nên phổ biến.
Điều mà nhiều bậc cha mẹ không biết là ở trẻ có dậy thì sớm “thật và giả”. Trên lâm sàng, căn cứ vào cơ chế bệnh sinh và biểu hiện lâm sàng, chia thành dậy thì sớm trung ương (dậy thì sớm thật) và dậy thì sớm ngoại biên (dậy thì sớm giả).
Ngoài sự phát triển các đặc điểm sinh dục thứ cấp, trẻ dậy thì sớm trung ương còn phát triển tinh hoàn và buồng trứng. Trình tự phát triển giống như tuổi dậy thì bình thường nhưng tuổi dậy thì sớm ngoại biên trẻ phát triển các đặc điểm giới tính thứ cấp tăng lên nồng độ hormone sinh dục nhưng buồng trứng và tinh hoàn không phát triển.
Zhu Gaohui, Phó bác sĩ trưởng Khoa Nội tiết của Bệnh viện Nhi thuộc Đại học Y Trùng Khánh - Trung Quốc cho biết nếu bé gái phát triển ngực trước 7,5 tuổi hoặc có kinh trước 10 tuổi và bé trai phát triển tinh hoàn trước 9 tuổi nên đưa đến phòng khám chuyên khoa càng sớm càng tốt.
“Sự xuất hiện sớm của các đặc điểm sinh dục thứ cấp” chỉ cho thấy nồng độ hormone giới tính đã tăng lên trong một khoảng thời gian chứ không nhất thiết là dấu hiệu cụ thể của dậy thì sớm.
Để xác định có phải dậy thì sớm hay không cần phải kiểm tra kịp thời như nồng độ hormone giới tính, tuổi xương, siêu âm. Nguyên nhân dậy thì sớm rất phức tạp và các yếu tố như di truyền, môi trường, khối u, chấn thương, thuốc,... đều có thể ảnh hưởng.
Nhiều người đặt câu hỏi liệu có phải do thực phẩm gây ra tình trạng trẻ dậy thì sớm?
Có tin đồn rằng isoflavone đậu nành giống estrogen trong các sản phẩm đậu nành có thể gây dậy thì sớm ở trẻ em. Tuy nhiên, trên thực tế, isoflavone đậu nành giống estrogen của con người là những chất hoàn toàn khác nhau và hàm lượng trong các sản phẩm đậu nành cũng rất hạn chế. Uống hàng ngày với lượng vừa phải sẽ không ảnh hưởng tới sức khỏe.
Hàm lượng đường trong mật ong chiếm hơn 80%, trong đó có hơn 10% là nước, các thành phần khác chưa đến 1%. Chúng bao gồm vitamin, khoáng chất, các loại hạt, axit hữu cơ và phấn hoa.
Có tin đồn rằng hormone thực vật trong phấn hoa có thể gây dậy thì sớm. Tuyên bố này không đáng tin cậy. Chúng ta không thể nói về độc tính bất kể liều lượng, hormone thực vật hoàn toàn khác với hormone động vật.
Cocacola và gà rán là món khoái khẩu của nhiều người nhưng với người lớn chúng lại là kẻ thù nặng nề và được coi là thủ phạm gây dậy thì sớm ở trẻ em.
Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng nào cho thấy gà rán và Coca-Cola có liên quan đến dậy thì sớm ở trẻ em. Nhưng 2 loại thực phẩm này dễ dẫn đến béo phì, đây là một trong những yếu tố quan trọng gây dậy thì sớm.
Tác hại lớn nhất của dậy thì sớm là sẽ ảnh hưởng đến chiều cao cuối cùng của trẻ và gây ra các vấn đề liên quan đến tâm lý, xã hội.
Ngoài ra, dậy thì sớm sẽ mang lại gánh nặng lớn cho tâm lý trẻ, dễ dẫn đến những cảm xúc tiêu cực như tự ti, ảnh hưởng xấu lâu dài đến tương lai.
Nhiều gia đình bổ sung cho con ăn thực phẩm nhiều chất như tổ yến, sữa non, bột protein,... Những thực phẩm giàu >dinh dưỡng này có thể dễ dàng khiến con dậy thì sớm.
Glucocorticoid và estrogen được thêm vào một số mỹ phẩm dành cho người lớn nếu sử dụng lâu dài ở trẻ em dễ gây viêm da phụ thuộc hormone, thậm chí là dậy thì sớm.
Trẻ rất nhạy cảm với nguồn sáng. Ngủ để đèn sáng lâu sẽ ức chế tiết melatonin, ảnh hưởng đến hưng phấn thần kinh giao cảm và tiết gonadotropin của tuyến yên, dễ thúc đẩy dậy thì sớm.
Trẻ em nên chú ý kiểm soát lượng protein, chất béo và calo nạp vào, duy trì chế độ ăn uống cân bằng hàng ngày và hạn chế ăn đồ chiên, phồng. Đồng thời nên tích cực tập thể dục, mỗi ngày tích lũy 60 phút vận động.